معراج السعاده صفحه 866

، که در این صورت نیز اقوی جواز غیبت آنهاست .

سیزدهم : کسی که خود را منسوب به دیگری

نماید و منسوب به او نباشد جایز است رد نسبت او را کردن .

چهاردهم : غیبت غیر معینی ، یا طایفه غیر معینه ای که کسی نفهمد که مراد کیست ، آن نیز جایز است . مثل اینکه بگویی : امروز گرفتار احمقی یا نادانی شدم . یا فاسقی چنین گفت و چنین کرد و امثال اینها . به شرطی که آن شخص بر شنونده معلوم نباشد . و هرگاه بعضی امارات و علامات باشد که معلوم شود کیست ، اظهار عیب او حرام است .

مواضعی که بعضی از علما ، حکم به تجویز غیبت کرده اند

و چند موضع دیگر هست که بعضی از علما ، تجویز غیبت در آنها کرده اند .

اول : هرگاه دو کس مطلع باشند بر عیب شخصی ، در این صورت بعضی تجویزکرده اند که : یکی از آن دو کس آن عیب را با یکی دیگر به تقریبی ذکر کنند .

دوم : غیبت جمعی که محصور نباشند ، مثل اینکه بگوید : فلان طایفه ، یا اهل فلان ده ، یا اهل فلان ، فلان عیب را دارند .

سوم : کسی که اصرار بر معصیتی داشته باشد بعضی گفته اند : جایز است ذکر آن معصیت از او .

چهارم : ذکر عیبی از کسی که اگر بشنود مضایقه نداشته باشد ، اگر چه عیب شرعی نباشد . یا عیب شرعی باشد اما مجاهر به آن نباشد .

و حق آن است که : در همه این چهار صورت نیز غیبت حرام است و دلیلی بر استثنای آنها