معراج السعاده صفحه 872

برای اصلاح میان ایشان ، دروغی از زبان هر یک به دیگری بگوید تا رفع فساد بشود . وهمچنین هرگاه از خود شخصی سخنی سرزده باشد یا عملی صادر شده باشد که اگرراست را بگوید باعث فتنه یا عداوت مؤمنی یا فسادی شود جایز است که انکار آن راکند . و اگر کسی مکدر شده باشد و رفع آن موقوف باشد به انکار سخنی که گفته باشی یاعملی که کرده باشی جایز است انکار آن .

سوم : هرگاه زن ، چیزی از شوهر بخواهد که قادر نباشد یا قادر باشد اما بر او واجب نباشد ، جایز است به او وعده دهد که : می گیرم ، اگر چه قصد او نباشد گرفتن آن و نگیرد .

و همچنین هرگاه کسی را که زنان متعدده باشد جایز است که به هر یک بگوید : من تو رادوست دارم ، اگر چه مطابق واقع نباشد .

چهارم : هرگاه طفلی را به شغلی مامور سازی و او رغبت به آن نکند ، از : مکتب رفتن یا شغلی دیگر ، جایز است که او را وعده دهی یا بترسانی که : با تو چنین و چنان خواهم کرد ، اگرچه منظور تو کردن آن نباشد .

پنجم : در جهاد و حرب نمودن با اعداء دین اگر به دروغ ، خدعه توان نمود که سبب ظفر یافتن بر دشمنان دین شود .

و حاصل کلام آن است که : در هر موضعی که فایده مهمه شرعیه بر آن مترتب شودو تحصیل آن موقوف به کذب باشد جایز است دروغ گفتن . و اگر بر ترک دروغ ، مفسده