معراج السعاده صفحه 877

که : پیوسته آیات و اخباری که در مذمت آن رسیده در پیش نظر خود داشته باشی و بدانی که : دروغ گفتن ، باعث هلاکت ابدی و عذاب اخروی است . پس از آن ، ملاحظه نمایی که هر دروغگویی در نظرها ساقط ، ودر دیده ها خوار و بی اعتبار ، و احدی اعتناء به سخن او نمی کند ، و پست و ذلیل و خوارمی گردد .

راستی کن که راستان رستند*** در جهان راستان قوی دستند

دروغ گفتن مایه رسوایی

و اغلب اوقات آن است که : دروغ گفتن ، باعث رسوایی و فضیحت ، و بازماندن ازمقاصد و مطالب می گردد . و عزت آدمی تمام می گردد .

در کتاب «حبیب السیر» (1) مسطور است که : «سلطان حسین» ، (2) میرزای بایقرا که پادشاه خراسان و زابلستان بود ، امیر حسین ابیوردی را به «ایلچی گری» (3) نزد «سلطان یعقوب میرزا» ، (4) پادشاه آذربایجان و عراق فرستاد ، و امر کرد که : سوغات بسیار وهدایای بی شمار با او همراه نمایند . و مقرر کرد که : از کتابخانه خاصه ، کتب نفیسه به اوسپارند که به جهت سلطان یعقوب ببرد . از آن جمله امر کرد که : «کلیات جامی» (5) راکه در آن وقت ، تازه و بسیار مطلوب بود و در نظرها مرغوب ، به او دهند . در وقتی که ملا عبد الکریم کتابدار ، کتابها را به امیر حسین تسلیم می نمود سهوا «فتوحات مکی» (6) را که در حجم و جلد ، به کلیات مذکور مشابهت داشت به امیر داد و امیر آن کتاب رااحتیاط نکرده مضبوط نمود و روانه شد .

چون به تبریز رسیده به حضور سلطان رفت ،

1- 27. کتاب «حبیب السیر فی اخبار افراد البشر» تالیف «غیاث الدین محمد بن همام الدین متوفای 942 یک دوره تاریخ فارسی است که : شامل زندگی ائمه - علیهم السلام - و تاریخ بنی امیه و بنی عباس و پادشاهان و علما و سادات می باشد . و در خاتمه ، پاره ای از وقایع شگفت ، و عجایب مخلوقات را نیز بیان نموده است . رک : الذریعه ، ج 6 ، ص 244 .
2- 28. «سلطان حسین بایقرا» از مشهورترین پادشاهان تیموری است ، که در بارش ، در هرات مجمع اهل دانش و کمال بوده . و مدرسه و کتابخانه بزرگی در هرات تاسیس کرد که تا آن زمان کسی نظیر آن را ندیده بود . و قریب ده هزار طالب علم یا دانشجو در آن مدرسه به تحصیل می پرداختند . رک : تاریخ ایران زمین ، ص 257 .
3- 29. سفیر ، فرستاده مخصوص .
4- 30. «سلطان یعقوب میرزا» پادشاه آذربایجان و عراق بود که پس از کشتن برادرش به این سمت نائل گشت . ودوازده سال سلطنت کرد . و در سال 896 در گذشت .
5- 31. «دیوان جامی» تالیف شیخ نور الدین عبد الرحمان بن احمد متوفای 898 است که شامل : اشعاری است در مدح اهل بیت - علیهم السلام - و تعریف سلطان حسین بایقرا و نصایح و مواعظ . الذریعه ، ج 9 قسمت 1 ، ص 188 .
6- 32. «الفتوحات المکیه» تالیف محی الدین محمد بن علی بن محمد بن احمد معروف به ابن عربی متوفای 683است . که موضوع آن عرفان می باشد . رک : معجم المؤلفین ، ج 11 ، ص 40 و ریحانه الادب ، ج 5 ، ص 256