معراج السعاده صفحه 924

آن شخص ثناگوی ، مسخر ومایل ممدوح شده و مرید و معتقد او گردیده . و تسخیر قلوب ، موجب لذت و نشاط وسرور و انبساط است . و از این جهت هرگاه شخص عظیم الشان و صاحب اقتداری که تسخیر دل او باعث حصول فواید شود مدح کسی را گوید از آن نشاط عظیم حاصل می شود ، به خلاف مدح گفتن کسی که بی اعتبار و حقیر باشد .

سوم : آن است که ذکر اوصاف حمیده و مدح کردن کسی باعث صید دلهای دیگران نیز می شود ، خصوصا هرگاه ثناگو کسی باشد که مردم به قول او اعتماد داشته باشند .

چهارم : آن است که مدح کردن کسی تو را دلالت می کند بر اینکه از برای تو در نزد او حشمت و هیبتی ، و تو را در دل او وقع و مهابتی است که بی اختیار زبان او به مدح توجاری است . و این است سبب در لذت بردن از خوش آمدگویی کسانی که آدمی می داندکه آنچه ایشان می گویند اعتقاد ندارند و کسی هم از ایشان قبول نمی کند . و از آنچه گفتیم اسباب کراهت از مذمت نیز معلوم شد . و خوش آمدن از مدح و ثنا به جهت هر یک از این اسباب که بوده باشد از امراض نفس انسانی و علامت نقصان است . مگراینکه نشاط و سرور از مدح و ثنا به سبب اول بوده باشد که آدمی به واسطه مدح دیگری بر خورد به اتصاف خود به کمالی که مشکوک فیه از برای او بود ، و به جهت اتصاف خود به این کمال ، و حصول چنین صفتی از حضرت ذو الجلال شاد