معراج السعاده صفحه 929

راه قوت نفس ، وبصیرت در دین ، هیچ یک از مدح و ذم و نیک و بد در وی تاثیر نکند ، نه از راه جهل وحماقت و بی دینی و بی حمیتی ، چنانچه بعضی از «اجلاف» (1) و اوباش و «اجامره» (2) بازارهستند . و چنین شخصی در این ازمنه ، وجود «عنقا» (3) دارد . و بسا باشد که کسی دعوی این حالت کند و از روی ریا و تدلیس ، عوام الناس را بفریبد و چنان نماید که مدح و ذم در نظر او مساوی است ، و حال اینکه چنین نیست ، بلکه گاه باشد که بر خود آن شخص مشتبه شود .

و صاحب این حالت را علاماتی است ، مانند اینکه : همنشینی و اختلاط با مرد بدگوی ، بر وی گرانتر نباشد از اختلاط و همنشینی با مرد مدح گوی . و سعی و نشاط اش در قضای حوائج ثانی بیشتر نباشد از سعی در قضای حوائج اول . و ذلت و عزت هیچ یک در نظر او تفاوت نداشته باشد . و بالجمله در جمیع جهات مساوی باشند . و بسا باشد که آدمی ازاین مرتبه ترقی کند و مدح و ثنا را مکروه ، و مذمت خود را دوست داشته باشد . و این صفت ، اگر چه نادر الوجود است و لیکن تحصیل آن ممکن است ، زیرا کسی که عاقل ، وبر نفس خود مهربان باشد و بداند که مدح گوئی ، دین او را تباه می کند و پشت او رامی شکند البته آن را مکروه دارد . و مدح گو را دشمن می گردد . و چون دانست که مذمت او ، او را به عیوبش

1- 7. فرومایگان و انسانهای پست .
2- 8. گروه غوغا طلب و او باش ، و به معنی ساخته شده .
3- 9. پرنده افسانه ای است و اینجا مراد این است که : وجود چنین شخصی نادر است و به افسانه شبیه تر .