معراج السعاده صفحه 936

که در یکی از عبادات پروردگار قصد ستایش و پسندیدن بنده ای از بندگان او را کند چنین گمان دارد که قدرت این بنده به بر آوردن مطالب او از خدا بیشتر است . و رضا جوئی اواز خوشنودی خدا بهتر است . و کدام استخفاف به پروردگار عالم از این بالاتر است (نعوذ بالله منه) .

فصل : اقسام و انواع ریا

بدان که : ریا بر چند قسم است ، زیرا که : یا در اصل ایمان است ، یا در عبادت است ، یادر غیر اینها .

اما قسم اول : عبارت است از : اظهار شهادتین به زبان ، با انکار در دل . و این قسم کفر و نفاق است . و در ابتدای اسلام شیوع داشت و لیکن در امثال این زمان کم یافت می شود . بلی در این زمان بسیار می شود که کسی در دل ، معتقد به بعضی از ضروریات دین ، مثل بهشت و دوزخ و ثواب و عقاب و معاد جسمانی و بقای تکلیف نباشد ولی ازخوف شمشیر شریعت ، اظهار آن نکند و اظهار اعتقاد نماید . و این نیز از جمله کفر ونفاق ، و صاحب آن از دایره دین و اسلام خارج ، و در آتش جهنم مخلد است . وصاحب کفر و نفاق ، خواه از قبیل اول باشد یا ثانی ، از کافر آشکار بدتر است ، زیرا آن ، جمع میان نفاق و کفر هر دو کرده است .

و اما قسم دوم : که ریا در عبادات باشد بر چند نوع است :

اول آنکه : با وجود آنکه اعتقاد به خدا - جل جلاله -