معراج السعاده صفحه 947

شرمندگی باشد ، زیرا حیا نیز ازاخلاق فاضله و صفات شریفه و شعبه ای است از ایمان . و کسی که گناهی از او صادرشود و باکی از ظهور آن نداشته باشد جمع میان گناهکاری و بی حیایی کرده و حال اوبسیار بدتر است از گناهکار صاحب حیا .

و بسیار باشد که ریا مشتبه به حیا می شود و آدمی به واسطه ریا از ظهور گناهان وقبایح خود مضایقه می کند و چنان می پندارد که سبب آن حیا است . همچنان که بسا باشدکه ضعف نفس و صغر آن نیز به حیا مشتبه می شود . چون حیا نیست مگر در آنچه شرعایا عقلا یا عرفا قبیح بوده باشد . پس آنچه چنین نباشد و بر آدمی ارتکاب آن دشوارباشد سبب آن ضعف نفس است نه حیا و شرم . مثل وعظ کردن ، و امامت نمودن از برای کسی که قابل باشد . و امر به معروف و نهی از منکر در جایی که عذری صحیح باشد که موجب حیا گردد .

فایده : تا ریا ریشه کن نشده عبادات لازم است در خلوت انجام شود

مذکور شد که عبادتی که به قصد ریا باشد فاسد و موجب عصیان و سخط خداوندمنان است . پس کسی که از خود مطمئن نباشد و بالمره ریشه ریا را از زمین دل خود نکنده باشد لازم است که عبادت خود را در خلوت به جا آورد . و اگر در اثنای آن کسی مطلع شد . و شیطان او را به ریا افکند و نتوانست که دفع آن کند آن عبادت را اعاده کند .

و این در عبادتی ممکن است که میان خود و خداست و ربطی به غیر ندارد . و اما آنچه البته