معراج السعاده صفحه 95

و دوستان خودتفحص معایب خود را نماید ، و برایشان است که او را مطلع سازند . بهتر آنکه یکی ازدوستان مهربان را از میان ایشان اختیار کند ، و با او عهد نماید که مراقب احوال او باشد ، که او را از معایب او خبردار کند ، و چون او را بر عیبی آگاه سازد شاد و خوشحال گردد ، و از او منت پذیرد و در صدد دفع آن برآید ، تا آن صدیق را اعتمادی به او به هم رسد ، و چنان داند که نیکوترین هدیه در نظر او عیبی از عیوب اوست (1) ، و لیکن این چنین دوستی «عزیز الوجود» (2) است ، چون اغلب دوستان از خوش آمدگوئی و اغراض فاسده خالی نیستند ، و بسا باشد که : بسیاری از غلطها در نظر غلط بینان هنر نماید ، وبعضی هنرها نزد ایشان عیب باشد . و بسا باشد که : نفع دشمن در این خصوص بیشترباشد ، زیرا که دوست در مقام اظهار عیوب کم بر می آید ، بلکه ، چون نظر او نظر دوستی است گاه هست به عیوب او بر نمی خورد ، و از اینجا گفته اند :

و عین الرضا عن کل عیب کلیله*** و لکن عین السخط تبدی المساویا

یعنی : «چشم دوستی و رضامندی از دیدن عیوب کند است ، و لیکن دیده دشمنی اظهار بدیها را می کند» .

پس دانا کسی است که چون دشمنان او عیبی از او را ظاهر کنند ، در مقام شکرگزاری ایشان بر آید و چاره دفعش کند .

و از جمله چیزهایی که در این باب نافع است آن است