معراج السعاده صفحه 970

شخص را در خدمت آن سرور قدر و منزلتی است . چون بیرون رفت ، عرض کردند که : در اول چنین فرمودی و چون داخل شد ، با او حسن سلوک به جا آوردی ؟ آن جناب فرمود که : بدترین خلق خدا در روز قیامت ، کسی است که احترام و اکرام او نمایند ، که خود را از شر او محافظت نمایند» . (1)

و همه اخباری که در خصوص مدارا وارد شده است . دلالت بر تجویز این نوع می کند .

و از بعضی از صحابه منقول است که : «ما بر روی کسانی چند بشاشت و خرمی می کردیم ، که دلهای ما بر ایشان لعنت می کرد» . (2)

و همچنان که اشاره به آن شد . چون از این نوع سلوک ، در وقتی است که ناچار باشدکه با آن شخص شریر آمد و شد نماید ، و در ترک او و ترک مدارا ، مظنه ضرر باشد . نه اینکه مانند اکثر اهل این زمان ، که به محض ردائت نفس ، یا ضعف آن ، یا به طمع بعضی از فضول دنیا ، یا به توهمات بی جا با اکثر مردم بنای دورویی گذارده ، و ایشان را به سخنانی مدح می کنند که اصلا دل ایشان از آن خبر ندارد ، و این را مدارا و حسن سلوک می نامند .

صفت بیست و سوم : غرور و مذمت

غرور

که منشا اکثر آفات و شرور است . و اصل معنی غرور ، فریب خوردن است . و مراد ازآن در این مقام ، فریفته شدن به شبهه و خدعه شیطان است ، در ایمن شدن از عذاب خدای - تعالی - ، و مطمئن گشتن