معراج السعاده صفحه 973

صدق ، و دانستن عیوب خود . و اگر مغرور شوی و به خود راضی باشی ، به هر حال که در آن هستی هیچ احدی از تو شقی تر و عمر ضایع کننده تر نخواهد بود . و در روز قیامت حسرت و ندامت خواهی یافت» . (1)

فصل : طوایف اهل غرور ، و اسباب غرور ، و معالجه آنها

کفار و صاحبان مذاهب فاسد

طایفه اول : کفار و صاحبان مذاهب فاسده اند ، که شیطان ایشان را به غفلت انداخته و به شبهات واهیه ایشان را از راه حق بیرون کرده ، و آنها به فریب او از راه رفته و خود رامحق پنداشته اند .

و معالجه این غرور ، آن است که : هر کسی باید تامل کند ، و بداند که : انسان ، محل سهو و خطاست . و شیطان در کمین او نشسته است . و بسا اموری که آدمی یقین به آن داشته ، سپس خلاف آن ظاهر گشته . پس بعد از این تامل ، در صدد تفحص از مذاهب برآید ، و به قدر قوه و طاقت ، سعی در تحصیل حق نماید ، تا اینکه از آن غرور و غفلت برآید . و اگر در هنگام فحص و سعی ، اجل او در رسد ، و قبل از ظهور حق بر او ، بمیرد ، امید آن است که خدا بر او رحمت نماید .

«لا یکلف الله نفسا الا وسعها» .

یعنی : «هیچ کس را خدا زیاده از قدر طاقت ، تکلیف نمی فرماید» . (2)

اهل فسق و معاصی

طایفه دوم : فرو رفتگان به شهوات دنیویه ، و غریقان لذات نفسانیه ، و اهل فسق ومعاصی اند . و مغرورین از این طایفه بر چند نوع اند :

نوع اول :