معراج السعاده صفحه 994

و چنان می پندارد که باگفتن اینها و خواندن خلق با اینها ، خود نیزمتصف به آنها می گردد ، و حال آنکه در آن صفات از پایه ادنای عامی ترقی ننموده است .

بر همه درس توکل می کند*** در هوا او پشه را رگ می زند

و چنان گمان می کند که غرض او از وعظ ، اصلاح مردم است ، نه امر دیگر . و حال آنکه اگر واعظی دیگر یافت شود که از برای اصلاح خلق بهتر باشد ، و مردم رو به اوآورند ، این بیچاره از غصه و حسد نزدیک به مردن می رسد . و اگر یکی مدح و ثنای آن واعظ دیگر را کند ، این با آن مدح کننده دشمن می گردد .

و گروهی دیگر خود را مشغول قصه خوانی و نقالی ساخته ، و «شطح و طاماتی» (1) چند پرداخته ، و در کلمات ، سجع و قافیه به هم انداخته ، سعی در تحصیل قصه های غریبه و احادیث عجیبه می نمایند . و طالب آنند که : مستمعان ، صداها به گریه بلند کنند ، وصیحه ها بکشند ، و بر سر و صورت خود بزنند . و از شنیدن کلمات او حرکات شوقیه نمایند . و از انواع این امور لذت می برند . و بسا باشد که احادیث کاذبه جعل کنند . وقصه های دروغ بر هم بافند از برای رقت عوام و شوق و میل ایشان .

و شکی نیست که امثال این اشخاص ، شیاطین انس اند . و خود گمراه اند و مردمان رانیز گمراه می کنند . و سزاوار وعظ و ارشاد نیست ، مگر کسی که قصد او بجز هدایت مردم نباشد