حکمت عملی ( تهذیب نفس ، اداره منزل و اجتماع از دیدگاه خواجه نصیرالدّین طوسی) صفحه 118

8 - فساد عقل .

9 - رسوایی و بی آبرویی . و راه درمان آن کنترل و مهار به وسیله عفت است .

تشبیه شهوت از دیدگاه غزّالی

((غزّالی )) نیروی شهوت را به ماءمور مالیاتی که از طرف پادشاه آمده است تشبیه می کند . وی می گوید : اگر این ماءمور در گرفتن مالیات آزاد باشد و در مورد اموال مردم هیچ محدودیتی نداشته و از مؤ اخذه پادشاه مصون و خود نیز از تقوا و ترحّم بی بهره باشد ، تمام اموال مردم را گرفته و همگان را به فقر و فلاکت مبتلا می سازد ، نیروی شهوت نیز اگر میدانی پیدا کند و لجام گسیخته شود و با نیروی عفت مهار نگردد ، بی امان می تازد ولی اگر به اندازه مصلحت ماءموریت داده شود و به مقتضای عدالت عمل کند مثل ماءمور عادل مالیاتی است که به اندازه نیاز از مردم می گیرد و در اصلاح و آبادانی و حفظ مملکت صرف می کند .

بیماری عشق و راه درمان آن

فاسدترین انواع هرزگی و شهوترانی ((عشق )) است که عبارت از صرف کردن همه همّت در طلب شخصی معیّن است تا آتش شهوت و غریزه جنسی خود را خاموش کند . عوارض این بیماری در نهایت پستی و ردائت است و گاهی به تلف شدن و هلاکت آدمی در دنیا و آخرت منجر می شود علاج و درمان ((عشق )) آن است که عاشق فکر خود را از معشوق به هر شکل ممکن منصرف گرداند و به علوم دقیق و پیچیده که نیاز به تفکر زیاد دارد خود را مشغول کرده و با اهل فضل و دانش همنشینی نموده و از خواندن رمّانها و اشعار عاشقانه پرهیز کند و آتش شهوت خود را از راههای مشروع فرونشانده و یا با سفرهای طولانی و

سخت و ورزش و کوهپیمایی و روزه گرفتن ، به معالجه خود بپردازد .

بیماری خمود و راه درمان آن

و امّا ((خمود)) به معنای خاموش کردن شهوات و تمایلات جسمانی اعم از جنسی و غیر جنسی می باشد که موجب محرومیّت دو جهانی است ؛ زیرا عدم رعایت مصلحت زندگی موجب هلاکت شخص و نابودی نوع می باشد که سایر رذایل در مقابل این رذیله ناچیزند . اگر کسی از لذّات جسمی و شهوات جنسی به طور کلی چشم بپوشد ، موجب ابطال هدف ایجاد و زمینه افاضه جود واجب الوجود یعنی سعادت اخروی گردیده و در حقیقت نزاع و خصومت صریح با حضرت حق جلّ و علا نموده است .

بیماری حزن و راه درمان آن