حکمت عملی ( تهذیب نفس ، اداره منزل و اجتماع از دیدگاه خواجه نصیرالدّین طوسی) صفحه 128

و چون احکام طبع مقبول احکام عقل نیست ، قسم سوّم از حرفه ها (حجامت و دبّاغی و کنّاسی ) گرچه از نظر طبع منفور است ولی از نظر عقل قباحتی ندارد . البته عده ای باید عهده دار این کارها بشوند ؛ زیرا از مشاغل مورد نیاز جامعه هستند ولی بایستی مردم را از احتکار و جادوگری و دلقکبازی و لوطی گری و قماربازی نهی نمود .

و امّا حرفه های متوسط بین شرافتمند و بی ارزش ، انواع کسب و کارهایی هستند که برخی از آنها ضروری است مثل ((زراعت و کشاورزی )) و برخی غیر ضروری است مثل ((زرگری )) و برخی ساده مثل نجّاری و آهنگری و برخی پیچیده مثل ترازوسازی و چاقوسازی است .

و هرکس که اقدام به یک حرفه ای نمود باید جدّیت نموده و پیشرفت و کمال را طالب باشد و به مرتبه نازل آن اکتفا نکند و مخفی نماند که مردم را هیچ زیور و زینتی بهتر از رزق و روزی فراوان نیست و بهترین وسیله رزق فراوان حرفه ای است که بعد از عدالت به عفت و جوانمردی مقرون تر و از هرزگی و آز و طمع و ارتکاب اعمال زشت دورتر باشد .

و هر

مالی که با زور و بی آبرویی و ناجوانمردی و منحرف کردن مردم از کارهای اصولی به دست آید ، احتراز از آن واجب است گرچه ثروتی عظیم باشد و آنچه را که از این آلودگیها دور باشد ، گواراتر و مبارکتر است گرچه اندک باشد .

و امّا حفظ مال بدون به کار انداختن آن ممکن نیست ؛ زیرا مال در هر صورت خرج می شود و اگر به کار اقتصادی نیفتد اصل آن خرج شده و بزودی تمام می شود .

شرایط به کار انداختن مال

برای به کار انداختن مال باید سه شرط رعایت شود :

1 - اختلالی در زندگی اهل منزل ایجاد نشود .

2 - به ساحت دیانت و آبروی انسان لطمه ای وارد نیاید ؛ مثلاً اگر به نیازمندان در صورت توان چیزی ندهد از دینداری دور شده و اگر به کسانی که نیازمند نیستند ولی در صدد لطمه زدن به آبروی او هستند چیزی ندهد از همّت فاصله گرفته است .