حکمت عملی ( تهذیب نفس ، اداره منزل و اجتماع از دیدگاه خواجه نصیرالدّین طوسی) صفحه 166

و امّا ((سیاست غلبه )) عبارت از اداره انسانهای سطح پایین جامعه است که ((سیاست خساست )) نیز گفته می شود .

و امّا ((سیاست کرامت )) عبارت از اداره یک جمعیتی است که همواره سعی در کسب ریاست و بزرگی می کنند .

و امّا ((سیاست جماعت )) عبارت از اداره قشرهای گوناگون جامعه بر طبق شریعت الهی است .

و ((سیاست ملک )) اداره مناسب هر جمعیت و قشری را به عهده دارد تا کمال آنها از مرحله قوه به فعلیّت برسد که نام آن را ((سیاست سیاستها)) نیز می گویند .

برخی از سیاستها متعلق به امور قراردادی از قبیل عقود و معاملات و برخی متعلق به احکام عقلی از قبیل اداره مملکت و نظم شهرها می باشند و هیچکس نباید اقدام به یکی از این دو سیاست کند مگر آنکه از دیگران نیروی تشخیص بیشتر و آگاهی و شناخت عمیقتری در آن خصوص داشته باشد ؛ زیرا اگر بدون داشتن امتیاز در این کارها بر دیگران سبقت گیرد ، موجب نزاع و درگیری خواهد شد .

پس در تعیین قراردادها نیاز به شخصی است که با الهام از جانب پروردگاراز دیگران ممتاز باشد تا او را اطاعت بنمایند . پیشینیان چنین کسی را ((صاحب ناموس )) و قوانین او را ((ناموس الهی )) و محدّثان او را ((شارع )) و احکام او را ((شریعت )) نامیده اند .

و افلاطون حکیم در مقاله پنجم از کتاب سیاست به این گروه اشاره نموده و آنان را چنین توصیف کرده است که :

((هُمْ اَصْحابُ الْقُوَی الْعَظیمَهُ الْفائِقَهُ))(96)

و ارسطو آنان را چنین توصیف نموده

است که :