حکمت عملی ( تهذیب نفس ، اداره منزل و اجتماع از دیدگاه خواجه نصیرالدّین طوسی) صفحه 190

به سه دلیل نبایستی حرفه های گوناگون و مختلف را بر یک فرد تحمیل کرد :

1 - هر طبعی دارای ویژگیهای خود می باشد و نمی تواند به هر عملی مشغول گردد .

2 - یک نفر در ظرف یک مدّت بسیار طولانی می تواند با دقت نظر و همّت بلند بر یک حرفه تسلط پیدا کند و به خوبی آن را فراگیرد و اگر توجه و همّت یک فرد تقسیم به چند حرفه گردد آن شخص در آن حرفه ها اطلاعات ناقصی پیدا کرده و از کمال باز می ماند .

3 -

برخی از حرفه ها را باید در وقت خاص و محدودی انجام داد و چه بسا دو حرفه در یک زمان واقع گردند و یک شخص با اشتغال به یکی ، از دیگری باز ماند .

اگر یک شخص در چند حرفه دانش و اطلاع لازم را داشت ، بهتر است که به بهترین و مهمترین آنها مشغول گشته و کارهای دیگر را رها کند تا در نتیجه هر یک از مردم به کاری که مناسب شاءن آنهاست مشغول گشته و همکاری حاصل گردد تا خیرات افزون و شرور کاسته شوند .

در مدینه فاضله افرادی نیز یافت می شوند که از فضیلت دور افتاده اند و وجود آنها به منزله ابزار و ادوات می باشد ولی اگر تحت تدبیر افاضل قرار گیرند و نیل به کمال برای آنها ممکن باشد به کمال می رسند و گرنه مانند حیوانات اهلی ، به خدمت مشغول می باشند .

انواع مدینه های غیر فاضله

مدینه های غیر فاضله چنانکه بیان گشت عبارتند از : جاهله ، فاسقه و ضاله . و مدینه های جاهله در تقسیم ابتدایی بر شش نوع می باشند :

1 - مدینه ضرورت (احتیاج )