حکمت عملی ( تهذیب نفس ، اداره منزل و اجتماع از دیدگاه خواجه نصیرالدّین طوسی) صفحه 192

((مدینه خسّت )) جامعه ای است که مردم آن جامعه برای نیل به تمتّع از لذات حسّی مانند خوردنیها و آشامیدنیها و غرایز جنسی و لهو و لعب ، همکاری می کنند و هدف آنها((طلب لذت )) است نه حفظ بدن جوامع جاهلی ، این جامعه را خوشبخت دانسته و به آنها رشک می برند . و خوشبخت ترین افراد در میان آنها کسی است که بر تحصیل اسباب لهو و لعب قدرت بیشتری داشته باشد و رهبر این جامعه کسی است که در عین داشتن این ویژگیها ، مردم را نیز در تحصیل آن مقاصد ، بهتر یاری کند!

مدینه کرامت (احترام )

((مدینه کرامت )) جامعه ای است که برای رسیدن به بزرگی و احترام ، یکدیگر را به صورت تساوی یا تفاضل یاری می کنند . تساوی آن است که یکی از آنها دیگری را اکرام و احترام می کند تا او هم در وقتی دیگر به همان مقدار و از همان نوع احترام نماید و تفاضل آن است که یکی از آنها دیگری را اکرام می کند تا او نیز چند برابر او را احترام بنماید .

اینان چهار چیز را موجب شایستگی اکرام می دانند که عبارتند از :

1 - در اختیار داشتن ثروت .

2 - در اختیار داشتن عوامل لذّت و لهو .

3 - قدرت بر تحصیل بیش از ضروریات زندگی بدون رنج و تعب ؛ مثل اینکه عده ای در خدمت شخصی باشند و هرچه که نیاز دارد برای او فراهم کنند .

4 - واسطه بودن در بهره مندی دیگران از سه امر مذکور ؛ مثل یاری کردن شخصی دیگر در رسیدن به

ثروت یا لذت یا تحصیل رفاه مادی

و دو علت دیگر نیز برای استحقاق بزرگی نزد اکثر مردم ، در جوامع جاهلی وجود دارد که عبارتند از((غلبه و حَسَب ))