حکمت عملی ( تهذیب نفس ، اداره منزل و اجتماع از دیدگاه خواجه نصیرالدّین طوسی) صفحه 198

و تعصب و عناد می ورزند .

((این بود انواع اجتماعات جاهلی )) .

مدینه های فاسقه

((مدن فاسقه )) که اعتقادات اهل آن مطابق با اعتقادات اهل مدینه ضالّه است ولی در افعال و اعمال با آنها کاملا مخالف هستند ، علم به خوبیها و خیرات دارند ولی عمل به آن نمی کنند و متمایل به انجام اعمال جاهلیت می باشند و نیز به تعداد جوامع جاهلی ، جوامعی دارند که نیازی به تکرار سخن در این مورد نیست .

مدینه های ضالّه

((مدن ضالّه )) اجتماعاتی هستند که سعادتی مشابه با سعادت واقعی را در نظر دارند ولی اندیشه آنها در باره مبداء و معاد بر خلاف حق است چراکه به افعال و اندیشه هایی رو آورده اند که هرگز به وسیله آنها نمی توان به خیر مطلق و سعادت جاودانی دست یافت و تعداد این اجتماعات بی شمار است .

و امّا کسی که بتواند اجتماعات جاهلی را بشناسد و قوانین و مقررات حاکم بر آنها را بدقت بررسی کند به سادگی می تواند رفتار و قوانین این اجتماعات را نیز بشناسد .

علف هرزه هایی که در مدن فاضله پدید می آیند

آنچه از میان مدینه های فاضله می روید مانند تلخه ای که در کنار بوته های گندم و یا خار در کشتزار می روید ، پنج دسته اند :

1 - ((مرائیان (ریاکاران )) : یعنی جمعیتی که رفتار دانشمندان از آنها صادر می شود ولی هدف آنها غیر از سعادت بلکه از قبیل لذّت یا ریاست است .