حکمت عملی ( تهذیب نفس ، اداره منزل و اجتماع از دیدگاه خواجه نصیرالدّین طوسی) صفحه 200

سیاست فرمانروا که ((ریاست ریاستها)) نامیده می شود بر دو قسم است که هر کدام از آن دو ، دارای هدف و لازمه ای هستند :

1 - ((سیاست فاضله )) که آن را ((امامت )) نیز می نامند که هدف آن به کمال رسانیدن مردم و لازمه اش نیل به سعادت است .

2 - ((سیاست ناقصه )) که آن را ((تغلّب )) نیز می نامند که هدف آن دورساختن مردم از معنویات و کمالات و لازمه اش نیل به شقاوت و انحطاط می باشد .

و امّا ((امام )) ، عدالت را پیشه خود نموده و مردم را چون دوستان خود محسوب کرده و امور عام المنفعه را در جامعه گسترش داده و شهوات و تمایلات خویش را کنترل می نماید . ولی ((غالب )) ظلم و ستمگری کرده و مردم را چون غلامان و کنیزان خود پنداشته و فساد را در جامعه گسترده و زمام خویش را به دست شهوت می سپارد .

البته منظور از امور عام المنفعه ، امنیت و آرامش و محبت و عدالت و عفت و لطف و وفاداری و مانند اینهاست و منظور از فساد ، ترس و اضطراب و جنگ و جدال و ستمگری و حرص و تجاوز و فریبکاری و خیانت و

دلقکبازی و غیبت و امثال اینهاست .

و مردم در هر حال توجه به رهبران خود کرده و به آنها اقتدا می کنند و لذا گفته اند : ((اَلنّاسُ عَلی دینِ مُلُوکِهِمْ وَ النّاسُ بِزَمانِهِمْ اَشْبَهُ مِنْهُمْ بِآبائِهِمْ))(117) و یکی از پادشاهان گفته است : ((نَحْنُالزَّمانُ ؛ یعنی ما اصلا خود زمان هستیم !!)) .

ویژگیهای رهبر یک مملکت

کسی که متصدّی امر حکومت و رهبری است باید دارای هفت خصلت و ویژگی باشد :

1 - ابوّت (روحیه پدری ) ؛ زیرا رابطه پدری به آسانی موجب دلجویی مردم و باعث هیبت و جلالت در نظر آنان می باشد .