حکمت عملی ( تهذیب نفس ، اداره منزل و اجتماع از دیدگاه خواجه نصیرالدّین طوسی) صفحه 202

مخفی نماند که پیروزی بعد از تقدیر الهی نصیب دو نفر می گردد :

1 - طالب دین .

2 - خونخواه .

و کسی که هدف او در مبارزه غیر از این دو باشد غالبا شکست می خورد . و یکی از این دو نفر پسندیده و دیگری نکوهیده است .

حکومت شایسته کسی است که در صورت بیماری جامعه ، در صدد علاج آن بر آید و در صورت سلامتی جامعه بر حفظ آن قادر باشد ؛ زیرا رهبر به منزله طبیب مردم است .

و بیماری جامعه ناشی از دو چیز است :

1 - حکومت زورمدارانه .

2 - هرج و مرج ؛

امّا((حکومت زورمدارانه )) ذاتا قبیح و زشت است ولی برای افراد فاسد ، زیبا جلوه می کند . و اما((هرج و مرج )) ذاتا موجب ناراحتی و رنج است ولی برای افراد شرور لذّتبخش می نماید . حکومت زورمداران گرچه شبیه به حکومت است ولی در حقیقت ضد حکومت می باشد .

چگونگی تشکیلدولتها و عوامل بقا و انحطاط آنها