عبرت های روزگار صفحه 274

عظمت را به «پاداش» داد، «کیفر» را نیز از آن بی نصیب نکرد.

و البته انسان نیز به گونه ای است که همواره طالب بزرگی و عظمت و بیشتری است، و می خواهد اگر دانه ای از سیب را می کارد، خرمنی از سیب به دست آورد.

و می آورد، ولی همین توقع نیز در خصوص دانه های بی ارزش دیگر نیز باید داشته باشد. وگرنه خویش را از انصاف و منطق دور ساخته است.

باری کار خاک رویش، تکثیر و زیادت است. و هیچ تفاوت نمی کند که دانه ها چه باشند. و اساساً تفاوت دانه ها تنها برای انسان قابل اهمیت است، بنابراین خود نیز باید در انتخاب صحیح دانه ها بکوشد. و هر دانه ای را به خاک ندهد.

جاودانه

و البته اگر کار خاک، تکثیر نبود، زندگی انسان نیز نابسامان می نمود. و دنیا با همه بزرگی که دارد، عرصه ای پر تنگنا و مشقت ساز می شد.

آری، اگر خاک در برابر هر دانه گندم به جای هفتصد دانه یک دانه پدید می آورد دیگر زمین با تمام وسعتی که داشت، تنگ و باریک می نمود. و اگر تنها گندم زار می شد باز پاسخگو نبود، چرا که جمعیت انسان ها بسی انبوه و فراوان است.

همچنین از آنجا که انسان موجودی ابدی و جاودانه است، و حجم ساعات و آنات و روزهایی که در پیش دارد بی حد و بی پایان است، از این رو باید در برابر هر عمل پاداشی عظیم به چنگ آورد، وگرنه در قبال هر عمل خیر اگر یک پاداش، آن هم به همان میزان، دریافت کند، زندگی و حیات با همه جاودانگی و وسعت بر او جهنمی دردناک خواهد بود.

ولی خداوند انسان را برای بهشت می خواهد. و بهشت، محصول عمل است.

و عمل در طول حیات و زندگی، صورت می پذیرد. و حیات و زندگی هر چند طولانی باشد، در برابر ابدیت که بی منتهاست کوتاه می نماید، پس چاره