اسرار نماز صفحه 107

جهت آنکه او سبحانه ، سزاوار عبادت است و سوای پرستش و بندگی آن معبود حقیقی ، هیچ چیز منظور نظر ایشان نیست واین عبادت آزادگان و نیکوکاران است .

چنانچه حضرت امیرالمومین و سید الوصیین صلوات الله علیه می فرماید که : ما عبدتک خوفا من العذاب ولا طمعا للثواب ، بل عبدتک لانک اهل للعباده عبادت نمی کنم تو را به واسطه ترس از عذاب و نه به واسطه آرزوی پاداش ، بلکه عبادت می کنم تو را به واسطه آنکه تو، سزاوار و مستحق پرستش هستی اگر عاجز باشی از این مرتبه عبادت ، باری دریاب مرتبه تجار و کاسبان را، که کار می کنند ایشان به جهت مزد، پس تو نیز عبادت کن به جهت دخول به بهشت پس اگر این مرتبه را نیز به هم نرسانده ای ، باش مانند بندگان و خدمتکاران ، که ایشان کار می کنند در اغلب اوقات از راه خوف ضرب و عقوبت مولای خود نه از راه اخلاص و این مرتبه به جهت خوف از عقاب است و تفکر کن در نیت و قصد خود، که از کدامیک از اینها است و اگر خدای ناکرده از راه عبادت باشد، ثوابی بر او مترتب نمی شود.

پس داشته باش منت خدای عزوجل را که تو را اذن داده است به مناجات با خود، و نظر کن که با چه کسی مناجات می کنی و چگونه مناجات می کنی و در این وقت سزاوار آن است که عرق کند پیشانی تو از خجالت و بلرزد پشت تو از هیبت و زرد شود روی تو از خوف الهی

.

حضرت صادق (علیه السلام ) فرموده است که : الاخلاص یجمع صوالح الاعمال اخلاص به خداوند، جامع همه کارهای شایسته است و این اخلاص یک معنائی است که آن کلید قبولی است یعنی : قبولی و شایستگی به سبب معنی اخلاص است و اول مرتبه معنی اخلاص آن است که ، بنده بذل نماید طاقت خود را در طاعت الهی و قدری نداند عمل خود را در نزد خدای تعالی . پس واجب می شود خدای تعالی را از برای آن عمل جزائی آگاه باش ، بدرستی که اگر خدای تعالی مطالبه کند از بندگان که وفا نمایند به حق بندگی او، هر آینه عاجز آیند از ادای حقوق بندگی خود کما هو حقه و ادنی مرتبه مقام مخلص در دنیا، سالم بودن است از جمیع گناهان و در آخرت نجات از آتش دوزخ و رسیدن به بهشت است .

و نیز آن حضرت فرموده : صاحب النیه الصادقه صاحب القلب السلیم آدمی که دارای نیت راست و درست باشد، همانا آدمی است که دارای قلب و دل سالم است از جهت آنکه سلامت قلب ، خالی بودن آن است از خواهشهای نفسانی و خالص و گردانیدن نیتها است از برای خدا در هر کاری .

چنانچه می فرماید خدای تعالی : یوم لاینفع مال و لابنون الا من اتی الله بقلب سلیم سوره شعراء، آیه 88 و 89 قیامت روزی است که مال و فرزند سودی ندارد، فقط سود با کسی است که با دل پاک به خدا وارد گردد.

پس نیت ظاهر می شود از دل به قدر صفای معرفت یعنی : هر قدر که معرفت

صاف باشد، نیت خالص تر است و اخلاص مختلف می شود به حسب اختلاف اوقات در قوت و ضعف ، و صاحب نیت خالص ، نفس و هوای او هر قدر دو مقهورند در تحت سلطان عظیم الهی و حیای او.

4- تکبیره الاحرام