اسرار نماز صفحه 114

قیام خدمت ، پشت خود را به عون الهی ، و بگریزان دلت را از وساوس شیطان و خدعها و کیدهای او.

بدرستی که خدای تعالی بلند می گرداند مرتبه بندگان خود را، به قدر تواضع و فروتنی ایشان ، نسبت به پروردگار خود، جل جلاله و هدایت میکند ایشان را به اصول خضوع و خشوع ، به قدر تابیدن نور عظمت الهی بر باطنشان .

7- سجود

سجده بزرگترین مراتب خضوع و نیکوترین درجات خشوع است ، و اعلا مواقع تضرع و زاری و سزاوارترین مراتب طلب اجابت و مستوجب شدن نیل به قرب الیه ، و تلقی نمودن به انواع رحمت و معاطفت کرم او سبحانه می باشد. چنانچه آگاهانیده است خدا بر این معنی در کتاب کریم ، پیغمبر خود را (صلی الله علیه وآله ) که فرموده : و اسجد و اقترب امر فرموده به سجده کردن و وعده داده بر این سجده کردن ، درک مقام قرب را.

چون ارده سجده کردی ، در دل خود در آور عظمت خدای را زیاده بر آنچه در رکوع درآوردی . و تکبیر بگو در حالتی که بلند کرده باشی دستهایت را در حال ایستادن و بیفت به سجده ، و بگذار عزیزترین اعضایت را که آن صورت است ، بر ذلیل ترین چیزی که آن خاک است . اگر ممکن باشد چنان کن که حایلی نباشد میانه خاک و صورت تو، پس سجده کن بر زمین ، بدرستی که این نزدیکتر است به خشوع ، و دلالت کننده تر است بر مذلت و خضوع ، و این است سر آنچه وارد شده است در شریعت ،

از منع سجده به ماءکول و ملبوس از جهت آن که اینها متاع زندگانی دنیای فانی می باشند و کسانی که مغرور شده اند به نیای فانی و اعتماد کرده اند به طلا و سایر زینتهای آن ، و آرام دل خود ساخته اند آنها را، لاجرم می سپارد غرور و فریب دنیا، ایشان را به محلهای هلاک . همانطور که سیدالساجدین در مناجات خمسه عشر در مناجات زاهدین ، دنیا را اینچنین تعریف فرموده اند: المهلکه طلابها دنیا هلاک کننده جوینده خود است پس چون پست کردی نفس خود را در آن موضع و گردانیدی فرع را به سوی اصل خویش ، چه آنکه اصل تو از خاک بوده و به سوی آن نیز بازگشت خواهی کرد و دیگر بار از آن بیرون می آئی . بیاور بخاطر، خود، روز پاداش و حشر و نشر را، این است علت تکرار سجده ، چنانچه ناطق است قول الهی بر آن : و منها خلقناکم و فیها نعیدکم و منها نخرجکم تاره اخری سوره طه آیه 55 ما شما را در بدو امر، از خاک آفریدیم و به خاک نیز شما را خواهیم برگردانید و از خاک دیگر بار شما را بیرون می آوریم .

در حالت سجده تجدید کن عظمت و جلالت خداوند متعال را و بگو: سبحان ربی الاعلی و بحمده تنزیه و مبرا می کنم پروردگار بزرگوار خود را با اظهار سپاس او و مؤکد گردان آن را به تکرار، به جهت آنکه یکبار گفتن اثرش در دل ضعیف است پس وقتی که مکرر گردانی باعث زیادتی ثبوت ذکر می شود در قلب .

چون اثر رقت قلب ظاهر شد، تصدیق کن در دلت به رحمت پروردگار خود، بدرستی که رحمت او هر آینه بر اذلاء و ضعفا است ، نه بر متکبران و خود خواهان و خود پسندان . پس بردار سرت را در حالتی مرتکب تکبیر گفتن باشی ، و سؤ ال کننده باشی از پروردگار خود حاجت خو را، و طلب مغفرت کننده از گناهانت بعد از آن موکد گردان فروتنی را به تکرار سجده ، و اعاده کن آن را به سجده ثانیه ، و به زیاد کردن ذکر آن ، زیرا که تکرار آن موجب زیادتی قرب است ، و به تکرار آن موکد می گردد سوانح الهیه و ظاهر می شود لوامع غیبیه او، هرگاه بیندازی خود را با صورت خود به خاک ، در کمال لذت و فروتنی .

حضرت صادق (علیه السلام ) فرمود: خسروا الله من اتی بحقیقه السجود، و لو کان فی العمر مره واحده و ما افلح من خلا بربه فی ذلک الحال شبیها بمخادع نفسه ، غافلا لاهیا عما عدالله للساجدین من انس العاجل ، و راحه الاجل ، و لا بعد عن الله ابدا من احسن تقربه فی السجود، و لا قرب الیه ابدا من اساء ادبه ، وضیع حرمته بتعلق قلبه بسواه فی حال سجوده زیان نبرده است به خدا قسم ، کسی که از روی حقیقت سجده بیاورد، اگر چه در عمر خود یک مرتبه باشد، و رستگار نخواهد شد کسی که خلوت کند با خدای خود در آن حال ، مثل کسی که بخواهد خود را فریب دهد به طوری که غافل و بی

خبر باشد از آنچه خداوند متعال برای سجده کنندگان مهیا فرموده ، از قبیل انس در آن حال و راحتی هنگام مردن و در دار آخرت و دور نخواهد بود از خدا هرگز آن کسی که نیکو کند تقرب خود را به خدای خود در حال سجده ، و نزدیک نخواهد شد به خدا هرگز آن کسی که زشت کند ادب خود را در حال سجده و ضایع کند حرمت آن را به طوری که مشغول سازد دل خود را به کار دیگر در حالت سجده خود.