اسرار نماز صفحه 144

نماز جنازه

پس یاد کن نزد مشاهده جنازه و گذاشتن آن را در برابر خود، آنچه را که مردگان گذاشته اند از اهل و عیال و اولاد و ترکه و اموال خود، و رفته اند به نزد خدای تعالی با دست خالی از جمیع چیزها. و همراه نیاورده اند مگر اعمال صالحه و آنچه را که تجارت کرده اند از اعمال آخرت سود کننده و فکر کن در بهجت و تازگی بدنشان که در حال حیات داشتند، و الحال چگونه تغییر یافته است رنگ پوستشان و رنگ صورتشان و عن قریب محو می کند مرگ صورتشان را و زایل می گرداند زمین طراوتشان را و آنچه حاصل شده بوده از برای او. و به یاد بیاور با خود که همین است که یتیم شده اند اولادش و بیوه مانده اند زنانش و ضایع شده است اموالش و خالی مانده جایش و منقطع شده املش و کثرت حیله و مکرهایش ، که از برای توافق اسباب دنیا می کرد و غفلت داشت از داخل شدن در این خاک و رسیدن به آنچه نوشته شده است در کتاب و به یاد آورد میل او را به قوت و جوانی ، و اشتغال او را از آنچه در برابر او بود از مرگ سریع و چگونه بود که می رفت و تشییع جنازه اموات می کرد و حالا از کار افتاده است پاهایش و قوت گیرائی نمانده است در

مفصلهایش و فکر کن که چگونه قبلا حرف می زد و اکنون زبانش از کار افتاده و چگونه می خندید و فعلا متغیر شده دندانهایش و چگونه تدبیر می نمود در کارهای خود نسبت به چیزهایی که محتاج بود از قوت سالیانه یا زیادتر، در حالی که نمانده بود میانه و و مرگش مگر یک ماه یا کمتر، و غافل بود، از آنچه از عالم غیب درباره او اراده داشتند تا ناگهان مرگ دامن او را گرفت در وقتی که گمان نمی کرد و نمی دانست ، ناگاه رسید به گوشش ندای ملک جبار، به جانب نعمت بهشت یا به جانب آتش و جهنم .

فکر کن تو نیز با خودت که اکنون تو نیز مانند او هستی در غفلت و زود باشد که عاقبت تو مانند عاقبت او بگردد لاجرم برخیز در این هنگام به سوی مهیا شدن مرگ و مشغول شو به بسیار کردن زاد و توشه آخرت خود، چه آنکه مسافت راه بسی دور است و عقبه بسی بلند می باشد و خطر آن بسیار و پشیمانی بعد از مرگ سودی ندارد. پس اینگونه فکرها، آرزوی تو را کوتاه و استعداد تو را به صوالح اعمال افزون می گرداند.

و آگاه باش که محل به فکر افتادن جهت اعمال خیر، خارج از نماز است ، چنانچه تحقیق آن ذکر شد.

نماز نذر و عهد و...

و اما نذر و عهد و مانند آن البته متذکر باش و اهتمام داشته باش قبول شدن آنها را و در نظر بگیر وفا کردن به عهد خدا و امتثال اوامر او را و مبادا واگذاری آنها را، به توهم آنکه اینها در

ابتداء واجب نبوده و خودت برای خودت واجب کرده ای زیرا نمازهای نذری و عهدی که ملحق گشته به نمازهای اصلی ، همانا مانند خود نمازهای اصلی می باشد در وجوب و در اهمیت و عظمت و جلالت و به خاطر خود درآور که اگر وعده و عهد کنی با پادشاهی از پادشاهان دنیا، جهت بجا آوردن کاری از کارهای معین که آن کار در برابر آن پادشاه بجای بیاوری به طوریکه خود پادشاه آن را ببیند و لفظ آن را بشنود چگونه کسی که این عهد را با پادشاه کرده باشد، متوجه آن کار می شود وجد و جهد در آن عمل و اصلاح و محکمی آن می نماید و اوقات خود را صرف و سعی خود را تمام می کند در آنکه آن کار خوب بجا آورده شود چه آنکه پادشاه متوجه آن عمل می باشد از جهت وعده ای که شده است خصوصا در موقعی که آن کار، مؤکد شده باشد به عهد. پس مبادا نظر خدای تعالی را کمتر از نظر یک بنده خدا بدانی ، چرا که این فکر و این عمل منشاء نفاق و نمودار شکر می باشد.

باری ، همچنین مراعات وظیفه بنما در هر نمازی به حسب آن نماز، و قیام کن در خور رتبه آن و ادب آن را اتیان کن و البته اکتفامکن بر آنچه ما بیان کردیم از وظایف بلکه تو خود ترقی کن به بالاتر از اینها بانظری که خداوند گشوده است بر روی دلت از ابواب معارف چه آنکه درهای فیوضات الهی مفتوح و بی نهایت است و انوار جود او فائض و

بیکران است و دم به دم نفوس انسانی ، از عالم غیب مدد می رسد به اندازه استعداد هر کسی .