اسرار نماز صفحه 60

جابر بن عبدالله انصاری ، رحمه الله علیه روایت کرده است که : در خدمت مولا امیرالمؤمنین علی (علیه السلام ) بودم حضرت کسی را مشاهده کرد که سرگرم نماز است به وی فرمود: ای مرد، آیا از تاءویل نماز با خبری ؟ عرضه داشت : مگر نماز به جز آنکه عبادت خداوند است ، تاءویلی دارد؟ امام فرمود: ای و الذی بعث محمدا (صلی الله علیه وآله ) بالنبوه ، ما بعث الله نبیه بامر من الامور، الا وله مشابه و تاءویل و تنزیل و کل ذلک یدل علی التعبد فقال له : علمنی ماهو یامولای فقال : تاءویل تکبیرتک الاولی الی احرامک ان تخطر فی نفسک اذا قلت الله اکبر من ان یوصف بقیام او قعود، و فی الثانیه ان یوصف بحرکه او جمود و فی الثالثه ، ان یوصف بجسم او بشبه او یقاس بقیاس و تخطر فی الرابعه ان تحله الاعراض او تؤ لمه الامراض و تخطر فی الخامسه ان یوصف بجوهر او عرض او یحل فیه شی ء و تخطر فی السادسه ان یجوز علیه مایجوز علی المحدثین من الزوال و الانتقال و التغیر من حال الی حال ، و تخطر فی السابعه ، ان لاتحله الحواس الخمس ثم ، تاءویل مد عنقک ثم تاءویل رفع راسک من الرکوع اذا قلت : سمع الله لمن حمده الحمدلله رب العالمین تاءویله الذی اخرجنی من العدم الی الوجود و تاءویل السجده الاولی ان تخطر فی نفسک و انت ساجد منهاخلقتنی و رفع راسک تاءویله و منها اخرجتنی والسجده الثانیه و فیها تعیدنی ، و رفع راسک ، یخطر بقلبک

و منها یخرجنی تاره اخری و تاءویل قعودک عن جانبک الایسر ورفع رجلک الیمنی ، و طرحها علی الیسری ، یخطر بقلبک اللهم انی اقمت الحق و امت الباطل ، و تاءویل تشهدک تجدید الایمان ، ومعاوده الاسلام ، و الاقرار بالبعث بعد الموت و تاءویل قرائه التحیات تمجید الرب سبحانه و تعظیمه عماقال الظالمون ونعته الملحدون و تاءویل قولک السلام علیکم و رحمه الله وبرکاته تحرم عن الله سبحانه ، فمعناها: هذه امان لک من عذاب یوم القیامه ثم قال امیرالمومنین (علیه السلام ): من لم یعلم تاءویل صلوته هکذا فهی خداج

آری به خداوند سوگند که محمد (صلی الله علیه وآله ) را چخلعت پیامبری در پوشانید که هیچ امری را به پیامبر خود فرمان نداده است مگر آنکه ، عمل را مشابهی و تنزیلی و تاءویلی است که در هر کدام ، دلالتی است بر عبادت حق متعال مرد از تاءویل نماز پرسش نمود امام فرمود: اما تاءویل تکبیرات هفتگانه که در آغاز هر نماز می گویی آن است که : چون الله اکبر نخستین را بر زبان آوردی ، در دل خطور داده و اعتراف کره ای که خداوند، والاتر از آن است که به قیام و قعود توصیف گردد و در تکبیر دوم خدای را برتر از توصیف به حرکت و سکون و در تکبیر دوم ، خدا را برتر از توصیف به حرکت و سکون دانسته ای و در سومین تکبیر او را از توصیف به جسم بودن و شبیه داشتن و یا آنکه به چیزی مقایسه گردیدن ، بالاتر شناخته ای و در چهارمین از آن که اعراض به

حق تعالی عارض شود و یا آن که امراض رنجوریش دهد و در پنجمین از آنکه جوهر و یا عرض باشد یا آن که چیزی در او حلول کند. و در ششمین ، از آنکه حالت زوال و نیستی یا انتقال و دگرگونی که بر موجودات حادث ، عارض می شود و بالاخره در تکبیر هفتم او را از آنکه حواس پنجگانه را در ذات مقدسش راهی باشد، برتر و بالاتر خوانده ای پس از آن فرمود: تاءویل گردن کشیده تو به هنگام رکوع نماز، آن است که به زبان دل می گویی : خداوندا! به تو ایمان دارم ، گرچه گردنم را به تیغ جدا کنند، و تاءویل سر برداشتن از رکوع و فتن ذکر سمع الله لمن حمده آنکه خداوند را سپاس که از عدم به وجودم آورده است . و تاءویل نخستین آنکه در قلب خود خطور دهی که : خداوندا مرا از این خاک آفریده ای و در سر برداشتن از سجده در دل خود گویی : پروردگارا مرا از این خاک بیرون کشیده ای و در سجده دوم گویی : مرا در این خاک ، باز خواهی گردانید و در سربرداشتن از دومین سجده گویی : خداوندگارا، تو مرا دوباره از این خاک بیرون خواهی کشید و اما تاءویل آن که به هنگام نشستن به جانب چپ نشسته و پای راست را بر پای چپ خود قرار دهی ، آن است که در باطن خود می گویی خدایا، حق را زنده و باطل را می میرانم و تاءویل تشهد، همانا تجدید ایمان و اظهار مکرر اعتقاد به اسلام و

تسلیم در برابر امر حق متعال و اقرار به بعث پس از مرگ است و تاءویل تحیات عبارت از اذعان به مجد و عظمت پروردگار سبحان و تعظیم و تکریم و تنزیه وجود اقدس او است ، از آنچه سمتکاران گفته اند و ملحدان و کافران درباره او توصیف کرده اند.

و تاءویل جمله السلام علیکم و رحمه الله و برکاته ترحم از سوی خداوند پاک و در حقیقت امان نمازگزار است از آتش دوزخ و عذاب روز واپسین پس از آن امام (علیه السلام ) فرمود: هر آنکس که بدینگونه تاءویل نماز خویش نداد، عملش ناقص و ناتمام خواهد بود.

اهل دلی گفته است :

این پیشنمازیم ، نه از روی ریاست

حق می داند که از ریا مستثنی است

این یک خوشم آمده که در وقت نماز