فرهنگ اخلاق صفحه 225

ساخته اند.) (1)

دل محبّین از محبّت غیرْ خالی است

قرآن می فرماید:

« ما جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِنْ قَلْبَیْنِ فِی جَوْفِهِ... ».(2)

«خداوند در درون هیچ کس دو قلب ننهاده است.».

انسان یک قلب بیشتر ندارد. وحدت قلب از یک سو به مفهوم وحدت کانون فکر است که اجتماع دو رأی متناقض در آن ممکن نیست.

از سوی دیگر به معنای وحدت مرکز عواطف است که با همه وسعت و گنجایشی که داراست، کانون محبّت محبوبی واحد است و جز عشق یک معبود در آن نمی گنجد.

دل حرم خداست و محبّت مخصوص او «جلّ جلاله» می باشد. هیچ کس جز او حقیقتاً استحقاق دوستی ندارد. دیگران نیز اگر مورد محبّت واقع شوند، تنها به خاطر او و به جهت نسبتی است که با او دارند.

گزینش خطهای مختلف و اهداف پراکنده، و تشتّت و تعدّد در محبّت، و اساساً هر گونه دوگانگی در وجود آدمی، امری است تحمیلی و بر خلاف مقتضای طبیعت او، و طبعاً انسان را به انحراف از مسیر توحیدی فطری کشانده، و سرانجام، به سر در گمی و بیهودگی او می انجامد.

کسی که حقیقتاً خدا را دوست دارد، خانه دل را از محبت غیر او پاک کرده، جز به او عشق نمی ورزد. دوستی و علاقه اش به دیگران همچون استاد، عالم،