فرهنگ اخلاق صفحه 230

چون نباشد در دلی جز مهر دوست

گر بود حرص و طمع در وصل اوست

در عین حال، همچنان که لذّت لقای حقّ و مشاهده جمال مطلق سبب انبساط است، ادراک عظمت و جلالش موجب قبض و بیمناکی است. از اینرو به موازات امید به وصال، پیوسته در بیم فراق، و همواره در خوف و رجاست. و هر چه محبّت او بیشتر اوج گیرد و خود را به درگاه حضرت محبوب نزدیک تر احساس کند، ترسش از محجوبی فزون تر و بیمش از دوری افزون تر می گردد.

محبّین طالب لقای پروردگار و مشتاق مرگ اند

کسی که به دیگری علاقه دارد، طبیعتاً زیارت و دیدار او را دوست داشته و برای نیل به آن تلاش و فداکاری می نماید.

البته حدّ و مرز این فداکاری تا حدّ زیادی وابسته به شدّت و ضعف علاقه مندی است. هر اندازه دوستی و محبّت از شدّت بیشتری برخوردار باشد، علاقه به لقای محبوب بیشتر، و به همان نسبت، تلاش و فداکاری در این زمینه افزون تر خواهد بود.

از سوی دیگر، هر قدر محبوب از نظر فضیلت های اخلاقی و ارزش های متعالی از جایگاه برتری برخوردار، و از شرافت و ارجمندی بالاتری بهره مند باشد، دامنه فداکاری وسیع تر، و تلاش و فعالیت محبّ برای رسیدن به وصال محبوب شدیدتر خواهد بود. همچنان که بی بهره بودن محبوب از یک منزلت معنوی چشم گیر، و عدم برخورداری وی از موقعیت اجتماعی قابل توجّه، دایره کوشش و فداکاری را تا حدّ زیادی تحت تأثیر قرار داده، آن را در محدوده ای ناچیز خلاصه خواهد کرد.

از اینرو آن کس که خود را محبّ پروردگار متعال می داند، چنانچه در این ادّعا صادق باشد، به تناسب بزرگی و عظمت محبوب، تلاش و فداکاریش در راه