فرهنگ اخلاق صفحه 256

اموری که در این بخش به آن ها پرداخته ایم، گرچه با نام راه کار از آن ها یاد گردیده، امّا به لحاظ ناگزیر بودن سالک از مدّ نظر قرار دادن و اجرای دقیق آن ها می توان آن ها را نیز در زمره اصول راهبردی و بخشی از آن ها به حساب آورد. بنا بر این، قرار گرفتن در بخشی جدا از اصول راهبردی را نباید به معنای برخوردار نبودن از ارزش بالا یا جواز ترک آن ها دانست.

سالک همچنان که موظف است جمیع اموری را که به عنوان اصول راهبردی از آن ها یاد گردید، دائماً نصب العین خویش قرار داده، موضع و رفتاری متناسب با آن از خود نشان دهد، وظیفه دارد اموری را که در این بخش آمده، مورد توجّه دقیق خود قرار داده، همواره در مقام انجام شایسته آن ها باشد و کوتاهی و غفلت از هیچ یک از آن ها را برای خود مجاز به حساب نیاورد.

1 - بازنگری

کسی که در مقام اصلاح نفس خویش برآمده، لازم است پیش از هر کار به مطالعه خود و جهان پیرامون خود بپردازد، لختی بیندیشید و از خود بپرسد: من کیستم؟ این جا کجاست؟ آغاز و پایان این نظام پیچیده، این موجودات حیرت آور، و این تشکیلات شگفت انگیز چگونه است؟

وظیفه من در برابر خالق جهان، و آفریدگار پنهان و نهان که انسان را خلق فرموده، راه سعادت و خوشبختی را بر او گشوده، اسباب هدایت و نعمت خود را با اعطای عقل، فرستادن پیامبران، و نزول کتب آسمانی کامل و تمام نموده، و همه گونه وسایل راحتی و آسایش را برایش فراهم آورده چیست؟