فرهنگ اخلاق صفحه 405

همه اقسام ریا مذموم و از گناهان کبیره بوده و سبب حبط اعمال و بطلان عبادات و خروج ایمان از قلب می گردد. البته ریا در عقاید و دم زدن دروغین از ولایت و خود را به دروغ اهل صفات کریمه معرفی کردن، به مراتب از ریا در عمل خطرناک تر و ظلمت و گناهش از آن بیشتر است و ریاکار در این نوع ریا در زمره منافقین محشور می گردد.

در هر حال، ریا کار به واسطه آنکه زمام خود را به دست شیطان سپرده و غرض او از اعمال و گفتارش جلب رضایت مردم به جای خشنودی خداوند است، انوار معنوی را که روشنی بخش روح و جان و سرمایه نجات آدمی است به ظلمات که سرچشمه خسران و نکبت دنیا و آخرت است مبدّل ساخته و خویشتن را از سعادت ابدی و رحمت و فیض سرمدی محروم، و به هلاکت و شقاوت همیشگی مبتلا خواهد نمود.

نشانه های ریا

ریا نیز مانند بسیاری از مفاهیم دیگر دارای مراتب متفاوتی است که برخی روشن و بعضی حتی از دید افراد تیزبین هم پنهان می ماند. از اینرو حضرات معصومین علیهم السلام برای تشخیص آن نشانه هایی بیان کرده اند تا انسان - که به اقتضای حبّ نفس نوعاً عیوب خود را نمی بیند - بتواند با میزان قرار دادن آنها به مطالعه خود پرداخته، حدّ و حدود اخلاص خویش را بیازماید.

امیر مؤمنان و پیشوای مخلصان حضرت علی علیه السلام فرموده اند:

«ثَلاثُ عَلاماتٍ لِلْمُرَائِی: یَنْشَطُ إِذَا رَأَی النَّاسَ وَ یَکْسَلُ إِذَا کانَ وَحْدَهُ