فرهنگ اخلاق صفحه 436

4 - عصیان

توضیح

صرف نظر از اینکه سرپیچی از برنامه های انبیا و احکام دین، آدمی را از دستیابی به اهداف عالی انسانی و رشد و تعالی روحی محروم می سازد، و با چشم پوشی از آثار وضعی تاریک و شومی که گناه بر روح و جان و نفس آدمی باقی می گذارد، و با قطع نظر از تهدیدات هولناک و وعیدهای تند و کمرشکن که از سوی پروردگار قهّار به عاصیان و گنهکاران داده شده - و هر عاقل و خردمندی را در اندیشه چاره جویی و گریز از آن فرو می برد - اساساً نافرمانی و سرپیچی از دستورات خداوند که نعمت حیات را به انسان ارزانی داشته و ما یحتاج زندگی و وسایل سعادت و آسایش او را بی دریغ در اختیار وی قرار داده، عقلاً یک عمل زشت و ناپسند بوده و با قدردانی و سپاسگزاری - که رفتاری انسانی و عکس العملی جوانمردانه است - ناهمسو است.

انسان های بزرگ، عارفان باللَّه، خردمندان و صاحبان شرف و منزلت که از اصالت، کرامت و منشِ بزرگواری برخوردارند، پیش از آنکه گناه و معصیت را به خاطر محرومیت از رشد و تعالی، پی آمدهای شوم، یا ترس از عذاب ترک نمایند، نافرمانی را عقلاً قبیح و با مقتضای بندگی و شکرگزاری ناسازگار دانسته و به همین سبب از آن دوری می جویند.

مولای پرهیزکاران و امیر مؤمنان حضرت علی علیه السلام می فرمایند:

«لَوْ لَمْ یَتَوَعَّدِ اللَّهُ عَلَی مَعْصِیَتِهِ لَکَانَ یَجِبُ أَنْ لا یُعْصَی شُکْراً لِنِعَمِهِ.».(1)

«(حتّی) اگر خداوند (مردم را از معاصی پرهیز نداده و) از نافرمانیش