ارزش ها و لغزش های نفس صفحه 82

ص:98

1- 1) - بحار الأنوار: 103/89، باب 8، حدیث 82؛ المناقب، ابن شهرآشوب: 43/2؛ «قَالَ عَلِیٌّ علیه السلام لَوْ شِئْتُ لَأَوْقَرْتُ سَبْعِینَ بَعِیراً مِنْ تَفْسِیرِ فَاتِحَهِ الْکِتَابِ.» عوالی اللآلی: 102/4، حدیث 150؛ «روی عن علی علیه السلام أنه قال لو شئت لأوقرت سبعین بعیرا من باء بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ.» تفسیر منهج الصادقین فی إلزام المخالفین: 23/1؛ تفسیر اثنا عشری: 30/1؛ «او کتبت معانی الفاتحه لا وقرت سبعین بعیرا. یعنی اگر بنویسم جمیع معانی و حقایق فاتحه الکتاب را هفتاد شتر از آن پر بار کنم و نیز از ابن عباس روایت است که أمیر المؤمنین صلوات اللَّه علیه از اول شب تا وقت نماز صبح از برای من تفسیر فاتحه الکتاب می فرمود و هنوز از تفسیر باء بسم اللَّه در نگذشته بود و بعد از آن فرمود: (انا نقطه تحت الباء) من نقطه ام که در زیر باء است یعنی نقطه مرکز علم اولین و آخرینم.
2- 2) - مائده (5) : 3؛ «امروز [ با نصبِ علی بن ابی طالب به ولایت ، امامت ، حکومت و فرمانروایی بر امت ] دینتان را برای شما کامل کردم.»
3- 3) - حجرات (49) : 7؛ «خدا ایمان را محبوب شما قرار داد و آن را در دل هایتان بیاراست .»

در بخش دیگر سوره یوسف، نفسی مطرح است که حالت صعود گرفته و به مقام قرب الهی رسیده است و به تصریح همین سوره از بندگان مخلَص خدا شده است.

این روایت را مرحوم نراقی، از امیرالمؤمنین علیه السلام نقل می کند :

«هَلَکَ العٰامِلُونَ الَّا الْعٰابِدُونَ وَ هَلَکَ العٰابِدُونَ الَّا العٰامِلُونَ وَ هَلَکَ العٰامِلُونَ الَّا الصّٰادِقُونَ وَ هَلَکَ الصّٰادِقُونَ الَّا الْمُخْلِصُونَ وَ هَلَکَ الْمُخْلِصُونَ الَّا الْمُتَّقُونَ وَ هَلَکَ الْمُتَّقُونَ الَّا الْمُوْقِنُونَ و َاِنَّ الْمُوقِنینَ لَعَلیٰ خَطَرٍ عَظیمٍ» (1)کل انسان ها هلاک شدند. مگر اهل علم و اهل علم هلاک شدند الا اهل عمل و عمل کنندگان به علم نیز هلاک شدند مگر مخلصین و مخلصین در جایگاه خطر بزرگ قرار دارند.

عظمت انسان الهی

خدای حضرت یعقوب علیه السلام ، این پیامبر پیر و فرزندان او را وادار کرد که در برابر این نفس، تعظیم کنند. یوسف چهل سال قبل به پدرش گفت :

« إِنِّی رَأَیْتُ أَحَدَ عَشَرَ کَوْکَباً » (2)

خدا یعقوب را خورشید می داند. این، خود بحث دارد که خورشید منبع تغذیه