حج برنامه تکامل صفحه 34

نرفتن مردم به زیارت کعبه، زیانی به خدا نمی‌زند، چرا که خدا احتیاج به کسی ندارد، بلکه این، خسران و زیان فوق‌العاده بزرگ و هلاکت‌باری است که دامن مردم را می‌گیرد و محروم از سعادتشان می‌سازد.

گر جمله کائنات کافر گردند بر دامن کبریاش ننشیند گرد

کفر تارک حج به چه معنی است؟

باید دانسته شود که کفر، در قرآن کریم و روایات، اقسام یا مراتب مختلف دارد.

یک قسم یا یک مرتبه‌اش کفر به فروع است که به معنی ترک واجبات و ارتکاب محرّمات است.

این قسم از کفر موجب خلود در جهنّم نیست، مگر اینکه کاشف از بی‌اعتقادی نسبت به اصلی از اصول عقاید شود که در این صورت، کفر، به معنی الحاد و جُحود خواهد بود و مستوجب خلود در جهنّم خواهد شد.

دروافی نقل می‌کند که راوی، از امام کاظم علیه السلام، درباره کفر تارک حج سؤال کرد.

قالَ: قُلْتُ: فَمَنْ لَمْ یَحُجَّ مِنَّا فَقَدْ کَفَرَ؟ قالَ: لا وَلکِنْ مَنْ قالَ لَیْسَ هذا هکذا فَقَدْ کَفَرَ. (1) 1

می‌گوید: گفتم: پس (بنا بر فرموده خدا و من کفر فانّ اللَّه غنیّ عن العالمین) اگر کسی از ما، حج نرود کافر شده است؟ فرمود: نه؛ ولکن کسی که بگوید این، چنین نیست (یعنی بگوید حج واجب نیست و منکر وجوبش بشود)، کافر شده است.

فیض، رحمة اللَّه علیه، در بیان روایت می‌فرماید:إنّما لم یکفر تارک الحجّ لأنّ الکفر راجع إلی الاعتقاد دون العمل فقوله تعالی ومن کفر، أی‌ومن لم یعتقد فرضه أو لم یبال بترکه فإنّ عدم المبالاة یرجع إلی عدم الاعتقاد:

این که تارک حج، کافر (به معنی معهود) نیست، برای این است که کفر (به معنی انکار و الحاد) درباره اعتقاد است نه عمل. پس فرموده خدای تعالی: ومَنْ کَفَرَ، یعنی