حج برنامه تکامل صفحه 75

و بسیار بجاست که دستور توبه‌ای را که از رسول اکرم صلی الله علیه و آله با کیفیت خاصّی منقول است، به جا بیاورد و از برکات عظیمه آن برخوردار شود. (1) 1

4- مرحله سوم: انقطاع از هر چه غیر خداست

وَوَدّعِ الدُّنْیا وَالرَّاحَةَ وَالْخَلْقَ. (2) 2

دنیا و آسایش و دلبستگی به خلق را واگذار و با همه، تودیع کن.

از مقدّمات این سفر، که سیر به سوی خداست، انقطاع تامّ و تمام از ماسوای خداست. باید چنین فرض کند که به سفر مرگ می‌رود و دیگر بر نمی‌گردد.

رو به حرم خاصّ حضرت ربّ‌العالمین کرده و به دیدار ملک العرش می‌رود. با چنان مقصد اعلی، دل به مغازه و خانه و زن و فرزند بستن، راستی که حاکی از نبود شناخت و فقدان معرفت است.

آری، سزاوار است، با استعانت از حول و قوّه پروردگار و ایجاد اشتیاق به سعادت‌ها و مثوبات عالم آخرت در دل، دل از تمام علایق و دوست‌داشتنی‌ها برکند و برای امتثال امر خدا و تسهیل کار بازماندگان، وصیّتی جامع و قاطع بنویسد.

امر صِغار و ثلث اموال و دیگر مطالب را واضح و روشن کند که اگر از روی مشیّت حضرت حق، در اثنای سفر، به رحمت ایزدی پیوست، کارها روبه‌راه باشد و کسی به زحمت نیفتد.

چه بجا و مناسب است که آدمی، از این قطع علایق اختیاری حجّ، به لحظه قطع علایق اضطراری مرگ، منتقل شود که عاقبت، لحظه‌ای می‌رسد که خواه ناخواه از دوستان جدایش می‌کنند.

همچنان که در سفر حج، توشه‌ای به قدر طول سفر و مرکبی برای انتقال به مکه، لازم دارد، در سفر مرگ نیز توشه‌ای به قدر طول سفر و مرکبی برای انتقال به عالم قبر می‌خواهد. اما چه نزدیک و قطعی است آن انتقال و چه طولانی است آن سفر.

1- دستور توبه را مرحوم محدّث قمی در «مفاتیح الجنان» در اعمال ماه ذی‌القعده آورده است.

2- مصباح الشریعه، باب 21