نفس و روان و عواطف از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 20

تجسم نفسانيات در ظاهر انسان (45)

شده‌اي فاقد انسانيت باشد. (1)

ايجـــــاد صفــــات روحــــي

«...اِنَّ الصَّلــوةَ تَنْهــي عَـنِ الْفَحْشـاءِ وَ الْمُنْكَــرِ وَ لَــذِكْــرُ اللّــهِ اَكْبَــرُ...،»

«...نماز به پادار كه نماز از فحشاء و منكرات جلوگير است و ذكر خدا بزرگ‌تر اســت...!» (45 / عنكبوت)

آن‌چه از سياق برمي‌آيد، اين است كه اگر دستور داده‌اند به اين كه مردم نماز بخوانند، براي اين بوده كه نماز آنان را از فسق و فجور بازمي‌دارد. و اين تعليل

(46) نفس و روان و عواطف

مي‌فهماند كه نماز عملي است عبودي، كه به‌جاآوردنش صفتي در روح آدمي پديد مي‌آورد، كه آن صفت به اصطلاح معروف پليسي است غيبي و صاحبش را از فحشا و منكرات بازمي‌دارد و در نتيجه جان و دلش از قذارت‌هاي گناهان و آلودگي‌هايي كه از اعمال زشت پيدا مي‌شود پاك مي‌ماند.

بازداري از گناه اثر طبيعي نماز است. چون نماز توجّه خاصي است، از بنده به سوي خداي سبحان. لكن اين اثر تنها به مقدار اقتضاء است، نه عليت تامه، تا تخلف نپذيرد. يعني اگر مانع و مزاحمتي در بين نباشد، اثر خود را مي‌بخشد ولي اگر مانعي جلو اثر آن را گـرفت، ديگر اثر نمي‌كند.