نفس و روان و عواطف از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 31

از آيات زير استفاده مي‌شود، كه شيطان نخست در عواطف نفساني انسان، يعني در بيــم و اميـد او، در آمــال و آرزوهــاي او، در شهــوت و غضــب او تصــرف نموده، و آن‌گاه در اراده و افكـاري كـه از ايــن عـواطـف برمي‌خيـزد تصـرف مي‌كنـد.

«پــس از آن بــه ســــوي ايشــــان بيــــايــم، از جلـــو ايشــــان و از پــس ايشــان و از راستشـــان و از چپشـــــان...،» (17 / اعــراف)

قريب به معناي اين آيه، آيه شريفه زير است:

(70) نفس و روان و عواطف

«قــالَ رَبِّ بِمـا اَغْــوَيْتَنــي لاَُزَيِّنَــنَّ لَهُـمْ فِـي الاَْرْضِ... ـ گفــت: پــروردگـار مـن، بـه سبب آن كه گمـراهـم كردي، البته در زمين (معاصي) را بر ايشان بيارايم... .» (39 / حجر)

معني اين آيه، اين است كه: من امور باطل و زشتي‌ها و پليدي‌ها را از راه ميل و رغبتي كه عواطف بشري به آن دارد، در نظر آنان زينت داده و به همين وسيله گمراهشان مي‌كنم. مثلاً زنا را كه يكي از گناهان است، از آن‌جايي كه مطابق ميل شهواني اوست در نظرش اينقدر زينت مي‌دهم، تا بتدريج از اهميت محذور و زشتي آن كاسته شود و هم‌چنين مي‌كاهم تا يكباره تصديق به خوبـي آن نموده و مرتكبش شود.

نظيـر آيـه فـوق آيـه زيـر است كـه مي‌فـرمـايـد:

«شيطان وعده‌شان مي‌دهد و اميدوارشان مي‌كنـد، ولكــن او وعــده‌شــان نمي‌دهــد، مگر به فريب،» (120 / نساء)

عواطف و ادراكات محل نفوذ شيطان (71)

هم‌چنين آيه: «... فَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ اَعْمــالَهُــمْ... ـ شيطان عمل‌هايشان را در نظرشان زينـت داد.» (63 / نحل)