نفس و روان و عواطف از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 35

كه راهي كه به سلوك آن امر فرموده همان نفس مؤمن است، زيرا وقتي گفته مي‌شود ـ زنهــار راه را گم مكن ـ معني آن نگهداري خود راه است، نه جدانشدن از راهروان. در اين جا هم كه مي‌فرمايد: زنهار نفسهايتان را از دست ندهيد، معلوم مي‌شود نفس‌هــا همان راه هستنــد نه راهـــرو.

(78) نفس و روان و عواطف

مقصود اين است، كه ملازمت كنيد نفس خود را از جهت اين كه نفس شما راه هدايت شماست نه از جهت اين كه نفس يكي از رهروان راه هدايت است، به عبارت ديگر اگر خداي تعالي مؤمنين را در مقام تحريك به حفظ راه هدايت امر مي‌كند، به ملازمت نفس خود، معلوم مي‌شــود ـ نفس مـؤمـن همـان طـريقـي است كه بـايـد آن را سلـوك كنـد.

بنــابـرايـن، نفـس مـؤمـن طـريـق و خـط سيـري است، كـه منتهـي به پروردگار مي‌شود. نفس مؤمن راه هدايت اوست، راهي است كه او را به سعـادتش مي‌رســاند. (1)

سلوك در نفس مؤمن (79)

حركت نفس انساني و مقصد نهايي آن

انســان در مسيـر زنــدگي‌اش اگــر چــه به هــر نقطــه‌اي امتــداد داشته باشد، هيــچ همّــي جــز خيــر و سعــادت زنــدگي خويش ندارد، اگر چه منافع و عوائد كارش به ظاهر عـايـد ديگـران شــود.

خداي‌تعالي فرمايد: «اِنْ اَحْسَنْتُمْ اَحْسَنْتُمْ لاَِنْفُسِكُمْ وَ اِنْ اَسَأْتُمْ فَلَها... ـ اگر نيكي كنيد، به نفس خـود نيكي كـرده‌ايـد و اگر هم بـدي كنيـد، بـاز به ضرر خود كرده‌ايد... .» (7 / اسراء)

از آيات استفاده مي‌شود، كه طريق انسان به سوي خداوند همان نفس انسان است، زيرا جز خود انسان چيز ديگري نيست، كه طريق انسان باشد، همين خود اوست كه داراي تطوراتي گوناگون و درجات و مراحلي است مختلف، روزي جنين، روزي كودك،