نفس و روان و عواطف از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 45

«لَيْسُوا سَوآءً مِنْ اَهْلِ الْكِتابِ اُمَّةٌ قائِمَةٌ يَتْلُونَ اياتِ اللّهِ اناءَ اللَّيْلِ وَ هُمْ يَسْجُدُونَ،»

«يكسان نيستند، از اهل‌كتاب گروهي‌كه ايستاده و پايداراند، تا آيات خدا را شبانگاه تــلاوت كننــد و آن‌هــاينــد، كـه بــه درگـاه خــدا سجـــده مي‌بــرنــد.» (113 / آل‌عمران)

6 ـ مرتاضان: فرق مختلف مرتاضين، كساني كه داراي عمليات شگفت‌آوري هستند ؛ مانند ساحران اهل سيميا و اصحاب طلسمات و آن‌هايي كه داراي تسخير ارواح و تسخير جن و تسخير روحانيت حروف و كواكب و غير آن هستند و آنان كه به احضار و تسخير نفوس پرداخته‌اند، گرچه براي هر كدامشان رياضت‌هاي عجيب مخصـوصــي اســت و لكــن نتيجــه نــــوع آن‌هــا همــان تسلــط بـر نفــس اسـت.

خلاصه آن‌چه گفته شد اين است كه هدف نهائي جميع ارباب اديان و مذاهب و

توجه‌به‌نفس‌وسيروسلوك‌روحاني‌درجوامع‌تاريخي... (103)

صاحبان اعمال مخصوص همانا تهذيب نفس است به وسيله ترك هواها و اشتغال به تطهيــر آن از اخــلاق نكـوهيـده و احـوالي كـه بـا هـدف منـاسب و سازگار نيست. (1)

توجه به نفس و انگيزه‌هاي آن

انسان در جميع مواقفي كه اعمالي را به منظور تربيت نفس و انصراف آن از امور خارجي و تفنن در لذات مادي و براي اين كه نفس را به خودش متوجّه و منصرف سازد انجام مي‌دهد، يا به اين منظور انجام مي‌دهد، كه آثار نفس و خواص آن را كه با اسباب و عوامل طبيعي به دست نمي‌آيد تحصيل كند، در همه اين‌ها غرضش جز اين نيست، كه

(104) نفس و روان و عواطف