نفس و روان و عواطف از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 50

(114) نفس و روان و عواطف

دين فطري و انگيزه عرفان نفس

دين توحيد، پدر اديان، و اديان حق و باطل فرزندان خلف و ناخلف اين پدراند. اين ديــن فطــري داستــان اعتبــار دادنش به امــر نفس از اين قرار است، كه مي‌خواهد بدين‌وسيله سعــادت انســاني‌اي را كه به آن دعــوت مي‌كنــد، يعني معرفت پروردگار را كه در نظرش مطلــوب نهــائي است به‌وجــود آورد. ذائقه دين راضي نيست، به اين كه مردم به امري سرگرم باشند، كه هيچ مربوط به معرفت پروردگار و عبادت او نباشد.

دين كه لحن گفتارش اين است كه: «اِنَّ الدّينَ عِنْـدَ اللّهِ الاِْسْـلامُ ـ در نظر خدا دين عبارتست از تسليم!» (19 / آل‌عمران) و يا اين كه مي‌فرمايد: «لا يَرْضي لِعِبادِهِ الْكُفْرَ ـ خدا كفر را براي بندگان خود نمي‌پسندد!» (7 / زمر) چطور ممكن است راضي شود، مردم

دين فطري و انگيزه عرفان نفس (115)

عبــادت و معـرفت خــدا را كنــار گذاشته و تنهـا و تنهـا به عـرفـان نفـس بپـردازنـد؟

پس معلوم مي‌شود، عرفان هم انگيزه اصلي‌اش همان دين فطري بوده وگرنه خــودش به‌خــودي خود چيــزي نيست، كه از فطــرت سـرچشمــه گــرفتــه باشــد.

البته ممكن است بعضي از اصحاب عرفان اهل دين نباشند مانند ساحران و اصحاب ارواح و امثال آن‌ها و از غير راه دين به ياد اين نوع عرفان افتاده باشند، لكن كار آن‌ها از اين جهت نبوده كه فطرت انساني آن‌ها در خود احساس حاجت به عرفان مي‌كرده بلكه از اين راه بوده كه به طور اتفاق بعضي از آثار غريب نفس را ديده و به طمع افتاده‌اند كه از اين قدرت شگرف كه در نفس است، سردرآورده و بتوانند با كارهاي عجيب و غريب تصرفات فوق‌العاده‌اي در عالم‌نموده و مردم‌را از اين‌راه فريب دهند.

اين طمع و شوق آن‌ها را واداشت، دنبال اين كار را گرفته و ادامه دهند تا كوره راهي