نفس و روان و عواطف از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 62

اشاره

محبت داراي مراتب مختلفي است، و شدت و ضعف دارد، چون رابطه‌اي است وجودي ـ و وجود خود حقيقتي است مشكك، يعني داراي مراتب ـ و معلوم است كه آن رابطه وجودي كه ميان علت تامه با معلولش هست، با آن رابطه كه ميان علت ناقص با معلولش هست يكسان نيست. به همين حساب آن كمالي كه به خاطر آن چيزي محبوب ما واقــع مي‌شــود، از جهــت ضــروري بــودن، و غيــر ضــروري بــودن، و نيز از

شدّت و ضعف محبّت (141)

جهت مادي بودن مانند تغذي، و غيــر مــادي بــودن مانند علــم يكســان نيست، و بلكــه شـــدت و ضعـــف دارد. (1)

دوستـي در سـاير مـوجـودات

اگر مي‌بينيم در مورد «حبّ» بايد شعور و علم وجود داشته باشد، اين لزوم برحسب مصداق است. (چون معمولاً كلمه «حبّ» رادر موارد انسان‌ها به كار مي‌بريم و مي‌گوئيم مادر فرزند خود را دوست مي‌دارد، و نمي‌گوئيم درخت آفتاب را دوست مي‌دارد، و خود

(142) نفس و روان و عواطف

را به سوي نور آن مي‌كشد،) وگرنه تعلق وجودي كه حقيقت حب است، از آن جهت كه حب است، هيــچ مشــروط بر وجــود علــم و شعــور نيست.