سیمای تقوا پیشگان صفحه 137

انسان دارای دو حیات و دو شخصیت است؛ یکی حیات ظاهری است که مردم با آن مقابل هستند و طبق ظاهر هم حکم می‌کنند و دیگری حیات باطنی است که در درجه اول، خدا از آن آگاه است و سپس خود انسان؛ اما سایر مردم از آن حقیقت باطنی اطلاعی ندارند و راهی هم برای آگاهی ایشان، مگر از طریق خود انسان، وجود ندارد؛ بَلِ الإنسانُ عَلی نَفسِهِ بَصیرة؛ (1) 173 «این خود انسان است که بر باطن و خفیّات خویش آگاهی دارد.»

شگفت است که گاهی عنوانها، تعریفها و احترامها انسان را از خود غافل می‌کند و باعث می‌شود انسان هرگز به شخصیت باطنی خویش توجّه نکند و فکر کند او همان کسی است که مردم می‌گویند، بلکه گاهی گله هم می‌کند که من فوق آن هستم که آنان می‌گویند و مرا هنوز نشناخته‌اند!

متقین در مقابل تعریف دیگران‌

پرهیزگاران در مقابل این ثناخوانیها دست به‌درگاه ایزد متعال بلند می‌کنند و می‌گویند: «اللَّهُمَّ لا تُؤاخِذْنی بِما یَقُولُون». «پروردگارا! مرا نسبت به آنچه دیگران می‌گویند مؤاخذه نکن.»

بارالها! اینها می‌گویند که من شخصی مؤمن، متقی، مجتهد، امین و عادل هستم. آیا هستم یا این که صرفاً از این عناوین کسب آبرو می‌کنم و بس، و روز قیامت باید مورد مؤاخذه قرار گیرم!

«وَاجْعلنی أفضَلَ مِمّا یظنُّون»

«بارالها! باطن مرا بهتر و عالیتر از آنچه که در گمان آنها است، قرار ده!»