عمل الصالح در بیان ایمان و تقوی صفحه 42

2)- ضعف بدن و طاقت نداشتن بر عذاب الهی و کوچک­ترین مضرات آن.

3)- تذکر حال انبیاء و اولیاء که برای یک ترک اولی در خانه چه می­کردند.

4)- تذکر خساست دنیا و لذائذ آن و اهمیت آخرت و فوائد آن.

5)- تذکر اینکه رسیدن اجل بغتی است و در آن هنگام مجال تدارک نیست.

6)- مراجعه به حال گذشتگان از اهل معاصی و عواقب وخیمه آنها و مقایسه­ی حال آنان با حال صلحاء و نیکان.

آداب توبه نیز بسیار است:

1)- اعتراف به گناه؛ 2)- حال تضرع و انکسار؛ 3)- استغفار؛ 4)- طلب توبه از خدا؛ 5)- طلب عفو؛ 6)- بودن بین خوف و رجاء 7)- صدقه دادن پیش از توبه؛ 8)- دو رکعت نماز؛ 9)- چشم گریان و دل شکسته؛ 10)- مواظبت بر طاعات در قبال معاصی زیاده بر مقدار عادت؛ 11)- رفتن در اماکن مشرفه و مساجد؛ 12)- فرصت شمردن اوقات شریفه؛ 13)- در مجامع مؤمنین رفتن؛ 14)- استدعاء از مؤمنین که در حق او طلب آمرزش کنند؛ 15)- توسل به خانواده عصمت و طهارت : و طلب شفاعت از آنها.

توبه به سه شرط محقق می­شود:

اشاره

1)- پشیمانی از گذشته چنانچه در خبر دارد: «کَفَی بِالنَّدَمِ تَوْبَة».