عمل الصالح در بیان ایمان و تقوی صفحه 61

و ضد آن، استغناء و چشم پوشی از مال مردم می­باشد که موجب عزّت است و از حضرت سجاد7 روایت شده که فرمود: «همه­ی خوبی­ها را دیدم که در قطع طمع از مردم جمع است.»

35)- بخل،

و آن صرف نکردن مال است در جایی که بذل آن لازم باشد و این صفت نتیجه حُب مال و موجب دوری از خدا و خلق و دخول در آتش است. و در کلام مجید می­فرماید: «وَ لا یَحْسَبَنَّ الَّذینَ یَبْخَلُونَ بِما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ هُوَ خَیْراً لَهُمْ بَلْ هُوَ شَرٌّ لَهُمْ سَیُطَوَّقُونَ ما بَخِلُوا بِهِ یَوْمَ الْقِیامَةِ؛ گمان نکنند کسانی که بخل می­ورزند به آنچه خدا از فضلش به آنان عنایت کرده، خوب است برای ایشان؛ بلکه شر است برایشان، زود باشد که آنچه را بخل کرده طوق شود و به گردن ایشان افتد در روز قیامت.»

و چنانچه در صفت عجب گذشت رسول خدا 6 بخل را یکی از آن سه چیز هلاک کننده شمرده است.

و ضد این صفت، سخاوت است که از اخلاق حمیده و صفات انبیاء است و موجب سیادت و بزرگواری و سعادت و قرب به حق است. و رسول خدا 6 فرمود: «که جوان سخی گناهکار نزد خدا از عابد بخیل محبوبتر است.»

36)- خیانت،

و این از صفات مهلکه است و از نتایج این صفت است مال مردم خوردن و حبس حقوق و کم فروشی و غش و تدلیس و غیر اینها و ضد آن امانت است که در آیات و اخبار مدح بسیار از آن شده و از حضرت صادق7 است که فرمود: «هیچ پیغمبری را خدا مبعوث نکرد، مگر به راستگویی و ادای امانت نسبت به بر و فاجر.» و از صدق حدیث و اداء امانت (به این لفظ) در اخبار بسیاری مدح شده.

37)- فجور،

و آن عبارت از منغمر شدن در معاصی و مرتکب شده آنهاست از قبیل زنا و لواط و طرب و استعمال آلات لهو و لعب و شرب خمر و غیر ذلک از گناهان کبیره که موجب عقوبات شدید در دنیا و آخرت است.

و ضد آن، تقوی است چنانچه در مقصد سابق ذکر شد.