عمل الصالح در بیان ایمان و تقوی صفحه 66

و از شعب این صفت رذیله است، حب مدح و کراهت از ذم، و ضدش اینست که، از مدح کسی مسرور و از ذم آن متألم و متأثر نگردد.

51)- ریاء، و آن عبارت از:

طلب منزلت و اعتبار است در نزد مردم به واسطه افعال خیر و خوب و عبادات و آن از اعظم مهلکات است، و از رسول خدا 6 روایت شده که فرمود: «روز قیامت ریاکار را به چهار نام می­خوانند و می­گویند ای کافر، ای فاجر، ای غادر، ای خاسر، عمل تو فاسد و اجر تو باطل شد و تو را امروز نصیبی نیست برو مزد خود را از آن بگیر که برای او [کار] می­کردی.»

و ضد این صفت، اخلاص است که اعظم صفات مؤمنان و بندگان خداست و شیطان لعین طایفه مخلصین را از اغواء خود استثناء کرده: «قالَ فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعینَ * إِلاَّ عِبادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصینَ» و از رسول خدا 6 روایت شده که فرمود: «عمل را برای خدا خالص کن، تا اندک آن تو را کفایت کند.»

52)- نفاق،

و مراد از نفاق دو رویی و دو زبانی و مخالف بودن باطن با ظاهر است و اگر در دین باشد به مراتب از کفر بدتر است، واز رسول خدا 6 روایت شده که فرمود: «هر که در دنیا دو رو باشد، فردای قیامت او را دو زبان از آتش خواهد بود.»

و ضد این صفت، توافق ظاهر با باطن است و فوق این مرتبه بهتر بودن باطن از ظاهر مخصوصاً در امر دین می­باشد.

53)- غرور،

یعنی فریب خوردن و فریفته شدن آدمی به ظواهر اعمال و افعال خود و نیک پنداشتن آنها در حالی که نیک نباشد یا فریفته شدن به غیر اینها از مال و عمر و نحو آن، و این صفت از رذائل اخلاق و موجب اکثر شرور و بدی­ها است و از حضرت صادق 7 منقولست که فرمود: «مغرور در دنیا مسکین و در آخرت مغبون و زیانکار است چه بهتر را به پست­تر تفویض کرده است.» و غرور دارای اقسامی است از قبیل: غرور به مال و صحت بدن و طول عمر و به علم و عبادت و عمل و غیر اینها.

و ضد این صفت، فطانت و زیرکی و برخورد کردن به معایب خود و رفع نمودن آنهاست.