نفس: مجموعه سخنرانیهای حسین انصاریان صفحه 263

«ونَسائِجَ هذا القَزِّ» ؛ اگر می خواستم بگویم که پیلۀ ابریشم را بردارید نخ کنید و برای من پیراهن درست کنید، می کردند.

«ولکِنْ هَیْهاتَ أنْ یَغْلِبَنی هَوای» ؛ اما هرگز هوای نفس به علی علیه السلام مسلّط نمی شود، مگر هر چه دلم خواست، به آن گوش می دهم؟ مگر هر چه نَفْسم از من خواست، به او می دهم؟

«وَیَقُودَنی جَشَعی إلیٰ تَخَیُّرِ الأطْعِمَهِ» (1) ؛ مگر ممکن است حرص به علی دست پیدا کند و علی را به هر لذّتی که دلش خواست بکشاند؟

«وَکَلَهُ اللّٰهُ إلیٰ نَفْسِهِ فهُوَ جائِرٌ عَنْ قَصْدِ السَّبیلِ» ؛ بیچاره با دچار شدن به نفسش از راه خدا منحرف شد.

«مشغوفٌ بِکَلامِ بِدْعَهٍ ودُعاءِ الضَلالَهٍ» (2)؛ دل به سخن غیر خدا بست و مردم را هم به گمراهی کشید.

محبوب ترین بندۀ نزد خدا در کلام امیرالمؤمنین علیه السلام

در خطبۀ 86 می گوید:

«عِبادَ اللّٰهِ! إنّ مِنْ أحَبّ عِبادِاللّٰهِ إلَیْهِ، عَبْداً أعانَهُ اللّٰهُ عَلیٰ نَفْسِهِ»؛

می دانید محبوب ترین بنده نزد خدا چه کسی است؟ بنده ای که خدا او را برای تسلّط بر نَفْسش کمک کرده باشد، مگر بدون قدرت خدا می توان به نفس مسلّط شد، مگر بدون عنایت خدا می توان به خواسته های نفس مسلّط شد، کسی که به نفسش مسلّط است، محبوب خداست.

«فَاسْتَشْعَرَ الحُزْنَ» (3)؛ کسی که به نفسش مسلّط است، هر وقت نگاهش می کنی، می بینی شعارش غصّه و اندوه است. همیشه برای رسیدن به خدا اندوه و غصّه می خورد. برای رسیدن به مولا دائم می گوید: کِی می رسد؟ هنوز نرسیده است؟ ناراحت و غصّه دار است، من چه زمانی به محبوبم می رسم؟ از کجا باید

1- (11)-نهج البلاغه:نامۀ 45.
2- (12)-نهج البلاغه:خطبۀ 17.
3- (13)-نهج البلاغه:خطبۀ 86؛بحار الأنوار:56/2،باب 11.