نفس: مجموعه سخنرانیهای حسین انصاریان صفحه 280

فقط محو در اراده اللّٰه و فعل اللّٰه است.

فعلی غیر از فعل خدا وجود ندارد، دستی غیر از دست خدا وجود ندارد، قدرتی غیر از قدرت خدا وجود ندارد. دیگر هیچ قدرت باطلی نمی تواند ادّعای قدرت کند. اگر هم ادعا کند فانی در افعال وجود حضرت حق، پوشالی بودن این قدرت را ثابت می کند و می خواباند؛ یعنی قدرت نیست، دروغ می گوید.

فنای در صفات

اشاره

اما مرحلۀ بعد فنای در صفات است. دیگران رنگ ها و شکل ها و قیافه ها را می بینند، اما عارف از ذات فرش تا فوق عرش همه را به صورت یک تابلو و یک آیینه می بیند که عکس صفات الهی در آن تجلّی کرده است. این ها هیچ کدام صفت ندارند، تمام عکس صفات یارند. هر کس هر زیبایی ای که دارد، دورنمایی از زیبایی وجود مقدّس اوست که عالم را به صورت آیینه می بیند:

گیتی و خوبان آن، در نظر آیینه ای است دیده ندید اندر آن جز رخ زیبای یار (1)

مقام طمس

تمام نقش ها فقط نقش اوست، اینها هیچ کدام نقش مستقل نیستند:

یک شبی مجنون به خلوتگاه ناز

ای خدا آخر طبیب من کجاست

از این قیافه ها بیرون بیا، که این زیباست یا این درخت قشنگی است، این دریای باصفایی است، این کنار دریای خوبی است. از همۀ اینها بیرون بیا و سراغ آن چیزی برو که عکس آن در عالَم افتاده. عالَم آیینه است، خودت را معطّل آیینه نکن، از آیینه چیزی گیرت نمی آید، برو آن جمالی را پیدا کن که عکسش در این آیینه افتاده است. در گودال قتلگاه هم می گفت که خودِ من هم آیینه بودم:

آینه بشکست و رخ یار ماند

این را مقام طمس و پاک شدن می گویند؛ یعنی مقامی که فقط یک زیبایی را می توان دید، منبع زیبایی ها را می توان دید، منبع صفات را دیدن، منبع رنگ ها را دیدن که این رنگ ها همه پاک می شود.

مقام حبیب ابن مظاهر و مسلم بن عوسجه

اشاره

حبیب بن مظاهر این مقام را به مسلم بن عوسجه در بازار کوفه متذکر شد.

پرسید: کجا می روی؟ گفت: می خواهم رنگ بخرم و به محاسنم بگذارم. گفت: چند مرتبه که شستی پاک می شود، رنگی به بازار آمده که رنگ جاودانگی دارد، می خواهی برای تو بخرم تا به محاسنت بزنی، رنگی که دیگر پاک نشود. گفت: بازارِ کجا؟ گفت: کربلا، آن جا یک رنگی هست، به خودت بزن، رنگی که دیگر پاک نمی شود:

«صِبْغَهَ اللّٰهِ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللّٰهِ صِبْغَهً» (2)

یعنی ای عباد من! این همه دنبال این رنگ و آن رنگ نروید، چه رنگی بهتر از رنگ من است؟ اسیر رنگ نباشید.

شخصی سه درهم به خدمتکار خانه داد و گفت که یک گلیم بخر تا زیر پایمان