- پیش گفتار 2
- الف) معنی نفس و انواع آن 4
- اشاره 4
- فصل اول: کلیات مباحث نفس 4
- ب) معرفت نفس 5
- ج) اهمیت مبارزه با نفس 6
- د) آثار مبارزه با نفس 8
- اشاره 8
- 2. رسیدن به بزرگ ترین حکومت و مالکیت 9
- 1. ملاک عقل 9
- 3. نیرومندترین فرد 9
- 6. بهترین عبادت 9
- 4. غالب ترین فرد 9
- 5. برترین فرد 9
- 13. عزّت 10
- 9. جهاد سودمند 10
- 7. بهترین مردم 10
- 8. مایه سلامت 10
- 10. اصلاح نفس 10
- 11. رستگاری 10
- 12. نشانه زیرکی 10
- 17. رهایی از گناهان و رسیدن به مکارم 11
- 14. زنده کردن جوان مردی 11
- 15. حفظ ارزش و اعتبار 11
- 16. دست یابی به ملاک دین 11
- 18. رسیدن به بالاترین درجات 11
- 24. برترین ادب 12
- 23. درک شریعت 12
- 22. غلبه بر شیطان 12
- 19. بهشت 12
- 21. محبت خدا 12
- 20. کامل شدن تقوا 12
- 28. عارف 13
- 26. کرامت الهی 13
- ه_) جایگاه مبارزه با نفس در سیر و سلوک 13
- 25. رُشد 13
- 27. تحسین دیگران 13
- اشاره 15
- فصل دوم: مبارزه با شهوت 15
- آهن تافته هم نمی سوزاند 16
- ازدواج، بهترین راه پیروزی بر شهوت 18
- آثار پرهیز از نگاه حرام 18
- فضیل، از راهزنی تا زاهدی 19
- عاقبت پیروی از هوای نفس 19
- شاگرد بزاز 20
- زلیخا 22
- جوان خارکن و دختر پادشاه 27
- اشاره 33
- فصل سوم: مبارزه با مال پرستی 33
- علی، آری؛ دنیا، نه 34
- مبارزه ثروت و ایمان 35
- علی(ع) یا عسل؟ 37
- فرار از آتش بیت المال 38
- رمز دیدار با امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف 38
- اشاره 42
- در آغوش نوعروس یا میدان نبرد 42
- فصل چهارم: مبارزه با راحت طلبی و زندگی زاهدانه 42
- زهد و قناعت همراه با ثروت انبوه 43
- زهد و ساده زیستی آیت الله کوهستانی 45
- زهد مولای متقیان، علی(ع) 45
- زهد و استغنای وحید بهبهانی 48
- زهد و اخلاص آیت الله بلاغی 49
- گسست زنجیر شیطان 52
- جواب تو را بعداً می گویم 54
- اشاره 54
- فصل پنجم: مبارزه با تکبر و عجب 54
- عجب در علم 54
- آفت های علم بی تزکیه 54
- اشاره 54
- نشستن فقیر کنار ثروتمند 55
- فروتنی سلمان فارسی 56
- پیشه محمد بن مسلم 57
- عیسی(ع) و شستن پای حواریون 57
- عاقبت عجب 58
- عاقبت خودپسندی 58
- قدرت یقین، خطر عجب 59
- کوچکی ریاست 59
- کیفر صحابی مغرور 60
- غرور شتر 61
- نیابت ولی عصر (ع) به چنین مردانی می رسد 63
- فصل ششم: مبارزه با ریاست طلبی 63
- اشاره 63
- در دلش میل به مرجعیت ندارد 64
- ترک نماز جماعت 65
- از من سزاوارتر وجود دارد 66
- معیار خدایی 67
- چشم پوشی از درجه 67
- گذشتن از ریاست 68
- خودداری از قبول ریاست و مرجعیت عامه 69
- چرا در تشییع جنازه آیت الله بروجردی حاضر نشدم؟ 70
- فصل هفتم: مبارزه با خشم و انتقام 72
- اشاره 72
- اشک کباب سبب طغیان آتش است! 73
- رفتار امام صادق(ع) با غلام 73
- شهادت حمزه و صبر رسول خدا صلی الله علیه و آله 73
- ترحم بر گنهکار پشیمان 74
- ادای حق الناس پیش از توبه 75
- بردباری شیخ 76
- نمونه ای از اخلاق امام کاظم(ع) 77
- پرهیز از غضب 79
- اشاره 81
- فصل هشتم: مبارزه با کینه و حسد 81
- نوح و شیطان 82
- سبب برتری 83
- حسرت موسی(ع) 83
- شخصی که رسول اکرم صلی الله علیه و آله او را اهل بهشت خواند 84
- عاقبت حسادت 86
- کار عجیب حسود 87
- عبدالله بن ابی 89
- مسجد حسادت 90
- حسادت به خویشان 92
- کتاب نامه 93
- الف) کتاب 93
- ب) نشریه 94
25. رُشد
«فِی خِلافِ النَّفْسِ رُشْدُها؛ در مخالفت با نفس، نفس رشد می کند».(1)
26. کرامت الهی
«مَنْ أهانَ نَفْسَهُ أکْرَمُهُ الله؛ آن که بر نفس خود توهین کند، خدا او را گرامی می دارد».(2)
27. تحسین دیگران
«مَنْ واخَذَ نَفْسَهُ صانَ قَدْرَهُ وَ حُمِدَ عَواقِبُ أمْرِهِ؛ آن که نفس خود را بازخواست کند، ارزش خود را حفظ کرده است و در عاقبت کارهایش ستایش می شود».(3)
28. عارف
اَلْعارِفُ مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ فَاعْتَقَها وَ نَزَّهَها عَنْ کُلِّ ما یبْعِدُها وَ یوبِقُها.(4)
عارف کسی است که نفس خود را بشناسد و آن را رها سازد و از آنچه نفس را از خدا دور می کند و منفور می سازد، پاک کند.
ه_) جایگاه مبارزه با نفس در سیر و سلوک
ه_) جایگاه مبارزه با نفس در سیر و سلوک
اکنون که با راهنمایی کلام امیرمؤمنان، علی(ع) به اهمیت مبارزه با نفس و آثار آن پی بردیم، به راحتی می توانیم قضاوت کنیم که تأکید علمای اخلاق و مربیان نفوس و عارفان الهی به مبارزه با نفس، بسیار بجا و لازم و برگرفته از متن علوم و معارف دینی بوده است.
مبارزه با نفس، ستون فقرات عرفان و اخلاق اسلامی را شکل می دهد، به گونه ای که پایه دستورهای اخلاقی و عرفانی و تربیتی بر مبارزه با نفس
1- عبدالواحد تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، قم، انتشارات دفتر تبلیغات، 1366، ص 238.
2- عبدالواحد تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، قم، انتشارات دفتر تبلیغات، 1366، ص 239.
3- عبدالواحد تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، قم، انتشارات دفتر تبلیغات، 1366، ص 239.
4- عبدالواحد تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، قم، انتشارات دفتر تبلیغات، 1366، ص 239.