- پیش گفتار 2
- الف) معنی نفس و انواع آن 4
- اشاره 4
- فصل اول: کلیات مباحث نفس 4
- ب) معرفت نفس 5
- ج) اهمیت مبارزه با نفس 6
- اشاره 8
- د) آثار مبارزه با نفس 8
- 6. بهترین عبادت 9
- 3. نیرومندترین فرد 9
- 1. ملاک عقل 9
- 4. غالب ترین فرد 9
- 2. رسیدن به بزرگ ترین حکومت و مالکیت 9
- 5. برترین فرد 9
- 10. اصلاح نفس 10
- 13. عزّت 10
- 11. رستگاری 10
- 9. جهاد سودمند 10
- 12. نشانه زیرکی 10
- 7. بهترین مردم 10
- 8. مایه سلامت 10
- 18. رسیدن به بالاترین درجات 11
- 17. رهایی از گناهان و رسیدن به مکارم 11
- 14. زنده کردن جوان مردی 11
- 15. حفظ ارزش و اعتبار 11
- 16. دست یابی به ملاک دین 11
- 23. درک شریعت 12
- 22. غلبه بر شیطان 12
- 19. بهشت 12
- 20. کامل شدن تقوا 12
- 21. محبت خدا 12
- 24. برترین ادب 12
- 27. تحسین دیگران 13
- 26. کرامت الهی 13
- 28. عارف 13
- ه_) جایگاه مبارزه با نفس در سیر و سلوک 13
- 25. رُشد 13
- فصل دوم: مبارزه با شهوت 15
- اشاره 15
- آهن تافته هم نمی سوزاند 16
- آثار پرهیز از نگاه حرام 18
- ازدواج، بهترین راه پیروزی بر شهوت 18
- عاقبت پیروی از هوای نفس 19
- فضیل، از راهزنی تا زاهدی 19
- شاگرد بزاز 20
- زلیخا 22
- جوان خارکن و دختر پادشاه 27
- اشاره 33
- فصل سوم: مبارزه با مال پرستی 33
- علی، آری؛ دنیا، نه 34
- مبارزه ثروت و ایمان 35
- علی(ع) یا عسل؟ 37
- فرار از آتش بیت المال 38
- رمز دیدار با امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف 38
- در آغوش نوعروس یا میدان نبرد 42
- اشاره 42
- فصل چهارم: مبارزه با راحت طلبی و زندگی زاهدانه 42
- زهد و قناعت همراه با ثروت انبوه 43
- زهد مولای متقیان، علی(ع) 45
- زهد و ساده زیستی آیت الله کوهستانی 45
- زهد و استغنای وحید بهبهانی 48
- زهد و اخلاص آیت الله بلاغی 49
- گسست زنجیر شیطان 52
- فصل پنجم: مبارزه با تکبر و عجب 54
- عجب در علم 54
- جواب تو را بعداً می گویم 54
- اشاره 54
- اشاره 54
- آفت های علم بی تزکیه 54
- نشستن فقیر کنار ثروتمند 55
- فروتنی سلمان فارسی 56
- عیسی(ع) و شستن پای حواریون 57
- پیشه محمد بن مسلم 57
- عاقبت عجب 58
- عاقبت خودپسندی 58
- قدرت یقین، خطر عجب 59
- کوچکی ریاست 59
- کیفر صحابی مغرور 60
- غرور شتر 61
- فصل ششم: مبارزه با ریاست طلبی 63
- نیابت ولی عصر (ع) به چنین مردانی می رسد 63
- اشاره 63
- در دلش میل به مرجعیت ندارد 64
- ترک نماز جماعت 65
- از من سزاوارتر وجود دارد 66
- چشم پوشی از درجه 67
- معیار خدایی 67
- گذشتن از ریاست 68
- خودداری از قبول ریاست و مرجعیت عامه 69
- چرا در تشییع جنازه آیت الله بروجردی حاضر نشدم؟ 70
- اشاره 72
- فصل هفتم: مبارزه با خشم و انتقام 72
- رفتار امام صادق(ع) با غلام 73
- شهادت حمزه و صبر رسول خدا صلی الله علیه و آله 73
- اشک کباب سبب طغیان آتش است! 73
- ترحم بر گنهکار پشیمان 74
- ادای حق الناس پیش از توبه 75
- بردباری شیخ 76
- نمونه ای از اخلاق امام کاظم(ع) 77
- پرهیز از غضب 79
- فصل هشتم: مبارزه با کینه و حسد 81
- اشاره 81
- نوح و شیطان 82
- سبب برتری 83
- حسرت موسی(ع) 83
- شخصی که رسول اکرم صلی الله علیه و آله او را اهل بهشت خواند 84
- عاقبت حسادت 86
- کار عجیب حسود 87
- عبدالله بن ابی 89
- مسجد حسادت 90
- حسادت به خویشان 92
- الف) کتاب 93
- کتاب نامه 93
- ب) نشریه 94
فصل اول: کلیات مباحث نفس
اشاره
فصل اول: کلیات مباحث نفس
زیر فصل ها
الف) معنی نفس و انواع آن
ب) معرفت نفس
ج) اهمیت مبارزه با نفس
د) آثار مبارزه با نفس
ه_) جایگاه مبارزه با نفس در سیر و سلوک
الف) معنی نفس و انواع آن
الف) معنی نفس و انواع آن
راغب نفس را به «روح» معنا کرده و به آیاتی استشهاد نموده است؛ از جمله به آیه: «وَ اعْلَمُوا أَنّ اللّهَ یَعْلَمُ ما فی أَنْفُسِکُمْ.» (بقره: 235) پس مراد از نفس، همان روح و حقیقت انسان است.
برخی هم نفس را در کنار روح، عقل و قلب قرار داده اند؛ زیرا در برخی آیه های قرآن، از این عبارت ها در معنای نفس استفاده شده است. غزالی در معنای نفس می نویسد:
نفس دو معنی دارد: یک معنی نفس آن است که قوه غضب و شهوت در انسان مورد نظر قرار می گیرد که معمولاً صوفیه این نفس را اراده می کنند و معنی دوم اشاره به همان وجود لطیف است که حقیقت انسان است و همان حقیقت ذات انسان می باشد، ولی به خاطر احوالات گوناگونش، اسم های گوناگون پیدا می کند. پس اگر ساکن و آرامش پیدا کند و در مقابله و معارضه با شهوات مضطرب نگردد، نفس مطمئنه نامیده می شود و اگر نفس با شهوات در حال جنگ و مدافعه باشد، نفس لوّامه و ملامتگر نامیده می شود و اگر نفس اعتراض به شهوات را رها کند و از آنها اطاعت کند، نفس اماره نامیده می شود که نام هر سه در قرآن آمده است: «یَا