- پیش گفتار 2
- الف) معنی نفس و انواع آن 4
- فصل اول: کلیات مباحث نفس 4
- اشاره 4
- ب) معرفت نفس 5
- ج) اهمیت مبارزه با نفس 6
- د) آثار مبارزه با نفس 8
- اشاره 8
- 4. غالب ترین فرد 9
- 2. رسیدن به بزرگ ترین حکومت و مالکیت 9
- 5. برترین فرد 9
- 3. نیرومندترین فرد 9
- 1. ملاک عقل 9
- 6. بهترین عبادت 9
- 8. مایه سلامت 10
- 7. بهترین مردم 10
- 12. نشانه زیرکی 10
- 10. اصلاح نفس 10
- 9. جهاد سودمند 10
- 11. رستگاری 10
- 13. عزّت 10
- 16. دست یابی به ملاک دین 11
- 18. رسیدن به بالاترین درجات 11
- 17. رهایی از گناهان و رسیدن به مکارم 11
- 14. زنده کردن جوان مردی 11
- 15. حفظ ارزش و اعتبار 11
- 20. کامل شدن تقوا 12
- 24. برترین ادب 12
- 22. غلبه بر شیطان 12
- 23. درک شریعت 12
- 21. محبت خدا 12
- 19. بهشت 12
- 26. کرامت الهی 13
- 28. عارف 13
- 25. رُشد 13
- ه_) جایگاه مبارزه با نفس در سیر و سلوک 13
- 27. تحسین دیگران 13
- اشاره 15
- فصل دوم: مبارزه با شهوت 15
- آهن تافته هم نمی سوزاند 16
- ازدواج، بهترین راه پیروزی بر شهوت 18
- آثار پرهیز از نگاه حرام 18
- عاقبت پیروی از هوای نفس 19
- فضیل، از راهزنی تا زاهدی 19
- شاگرد بزاز 20
- زلیخا 22
- جوان خارکن و دختر پادشاه 27
- اشاره 33
- فصل سوم: مبارزه با مال پرستی 33
- علی، آری؛ دنیا، نه 34
- مبارزه ثروت و ایمان 35
- علی(ع) یا عسل؟ 37
- رمز دیدار با امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف 38
- فرار از آتش بیت المال 38
- در آغوش نوعروس یا میدان نبرد 42
- اشاره 42
- فصل چهارم: مبارزه با راحت طلبی و زندگی زاهدانه 42
- زهد و قناعت همراه با ثروت انبوه 43
- زهد مولای متقیان، علی(ع) 45
- زهد و ساده زیستی آیت الله کوهستانی 45
- زهد و استغنای وحید بهبهانی 48
- زهد و اخلاص آیت الله بلاغی 49
- گسست زنجیر شیطان 52
- اشاره 54
- جواب تو را بعداً می گویم 54
- عجب در علم 54
- فصل پنجم: مبارزه با تکبر و عجب 54
- اشاره 54
- آفت های علم بی تزکیه 54
- نشستن فقیر کنار ثروتمند 55
- فروتنی سلمان فارسی 56
- پیشه محمد بن مسلم 57
- عیسی(ع) و شستن پای حواریون 57
- عاقبت عجب 58
- عاقبت خودپسندی 58
- کوچکی ریاست 59
- قدرت یقین، خطر عجب 59
- کیفر صحابی مغرور 60
- غرور شتر 61
- فصل ششم: مبارزه با ریاست طلبی 63
- نیابت ولی عصر (ع) به چنین مردانی می رسد 63
- اشاره 63
- در دلش میل به مرجعیت ندارد 64
- ترک نماز جماعت 65
- از من سزاوارتر وجود دارد 66
- معیار خدایی 67
- چشم پوشی از درجه 67
- گذشتن از ریاست 68
- خودداری از قبول ریاست و مرجعیت عامه 69
- چرا در تشییع جنازه آیت الله بروجردی حاضر نشدم؟ 70
- اشاره 72
- فصل هفتم: مبارزه با خشم و انتقام 72
- اشک کباب سبب طغیان آتش است! 73
- شهادت حمزه و صبر رسول خدا صلی الله علیه و آله 73
- رفتار امام صادق(ع) با غلام 73
- ترحم بر گنهکار پشیمان 74
- ادای حق الناس پیش از توبه 75
- بردباری شیخ 76
- نمونه ای از اخلاق امام کاظم(ع) 77
- پرهیز از غضب 79
- اشاره 81
- فصل هشتم: مبارزه با کینه و حسد 81
- نوح و شیطان 82
- حسرت موسی(ع) 83
- سبب برتری 83
- شخصی که رسول اکرم صلی الله علیه و آله او را اهل بهشت خواند 84
- عاقبت حسادت 86
- کار عجیب حسود 87
- عبدالله بن ابی 89
- مسجد حسادت 90
- حسادت به خویشان 92
- الف) کتاب 93
- کتاب نامه 93
- ب) نشریه 94
بدی امر کند که توقف در این مرحله بسیار خطرناک خواهد بود. در روایت ها نیز به این مسئله اشاره شده است.
امیر مؤمنان، علی(ع) در موارد بسیاری دراین باره سخن گفته است که به چند نمونه از آن اشاره خواهیم کرد:
«اَلنُّفُوسُ طَلِقَهٌ لکِنَّ أیدِی الْعُقُولِ تُمْسِکُ أعِنَّتَها عَنِ النُّحُوس؛ نفس ها آزاد و یله هستند، ولی عقل ها لجام نفس را می گیرند و از بدبختی و سقوط بازمی دارند».(1)
«مَنْ داهَنَ نَفْسَهُ هَجَمَتْ بِهِ عَلَی الْمَعاصِی الْمُحَرَّمَهِ؛ آن که با نفس سستی کند، او را به سوی گناهان حرام می کشاند».(2)
«اَلثَّقَهُ بِالنَّفْسِ مِنْ أوْثَقِ فُرَصِ الشَّیطانِ؛ اطمینان به نفس از بهترین فرصت ها برای شیطان است».(3)
«نَفْسُکَ عَدُوٌ مُحارِبٌ وَ ضِدٌّ مُواثِبٌ إِنْ غَفَلْتَ عَنْها قَتَلَتْکَ؛ نفس تو دشمن مبارز و مخالفی برجهنده علیه توست. اگر از او غفلت ورزی، تو را خواهد کشت».(4)
براساس روایات آمده، به اهمیت مراقبت از نفس اماره پی می بریم و متوجه می شویم که باید همواره مراقب حمله و کشش های نفسانی باشیم تا ما را به گناه و هلاکت نکشاند.
این کشاکش همواره در درون انسان میان قلب و نفس یا عقل و نفس برپاست و به این مبارزه مقدس، مبارزه با نفس می گویند که از جنگ با دشمنان خدا نیز افضل تر است.
1- عبدالواحد تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، قم، انتشارات دفتر تبلیغات، 1366، ص 235.
2- عبدالواحد تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، قم، انتشارات دفتر تبلیغات، 1366، ص 235.
3- عبدالواحد تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، قم، انتشارات دفتر تبلیغات، 1366، ص 235.
4- عبدالواحد تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، قم، انتشارات دفتر تبلیغات، 1366، ص 234.