- پیش گفتار 2
- الف) معنی نفس و انواع آن 4
- اشاره 4
- فصل اول: کلیات مباحث نفس 4
- ب) معرفت نفس 5
- ج) اهمیت مبارزه با نفس 6
- اشاره 8
- د) آثار مبارزه با نفس 8
- 3. نیرومندترین فرد 9
- 6. بهترین عبادت 9
- 4. غالب ترین فرد 9
- 2. رسیدن به بزرگ ترین حکومت و مالکیت 9
- 5. برترین فرد 9
- 1. ملاک عقل 9
- 12. نشانه زیرکی 10
- 8. مایه سلامت 10
- 9. جهاد سودمند 10
- 7. بهترین مردم 10
- 13. عزّت 10
- 10. اصلاح نفس 10
- 11. رستگاری 10
- 17. رهایی از گناهان و رسیدن به مکارم 11
- 15. حفظ ارزش و اعتبار 11
- 14. زنده کردن جوان مردی 11
- 18. رسیدن به بالاترین درجات 11
- 16. دست یابی به ملاک دین 11
- 24. برترین ادب 12
- 22. غلبه بر شیطان 12
- 23. درک شریعت 12
- 20. کامل شدن تقوا 12
- 21. محبت خدا 12
- 19. بهشت 12
- 28. عارف 13
- ه_) جایگاه مبارزه با نفس در سیر و سلوک 13
- 25. رُشد 13
- 26. کرامت الهی 13
- 27. تحسین دیگران 13
- فصل دوم: مبارزه با شهوت 15
- اشاره 15
- آهن تافته هم نمی سوزاند 16
- آثار پرهیز از نگاه حرام 18
- ازدواج، بهترین راه پیروزی بر شهوت 18
- عاقبت پیروی از هوای نفس 19
- فضیل، از راهزنی تا زاهدی 19
- شاگرد بزاز 20
- زلیخا 22
- جوان خارکن و دختر پادشاه 27
- اشاره 33
- فصل سوم: مبارزه با مال پرستی 33
- علی، آری؛ دنیا، نه 34
- مبارزه ثروت و ایمان 35
- علی(ع) یا عسل؟ 37
- فرار از آتش بیت المال 38
- رمز دیدار با امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف 38
- اشاره 42
- در آغوش نوعروس یا میدان نبرد 42
- فصل چهارم: مبارزه با راحت طلبی و زندگی زاهدانه 42
- زهد و قناعت همراه با ثروت انبوه 43
- زهد و ساده زیستی آیت الله کوهستانی 45
- زهد مولای متقیان، علی(ع) 45
- زهد و استغنای وحید بهبهانی 48
- زهد و اخلاص آیت الله بلاغی 49
- گسست زنجیر شیطان 52
- اشاره 54
- جواب تو را بعداً می گویم 54
- عجب در علم 54
- فصل پنجم: مبارزه با تکبر و عجب 54
- اشاره 54
- آفت های علم بی تزکیه 54
- نشستن فقیر کنار ثروتمند 55
- فروتنی سلمان فارسی 56
- عیسی(ع) و شستن پای حواریون 57
- پیشه محمد بن مسلم 57
- عاقبت خودپسندی 58
- عاقبت عجب 58
- کوچکی ریاست 59
- قدرت یقین، خطر عجب 59
- کیفر صحابی مغرور 60
- غرور شتر 61
- فصل ششم: مبارزه با ریاست طلبی 63
- نیابت ولی عصر (ع) به چنین مردانی می رسد 63
- اشاره 63
- در دلش میل به مرجعیت ندارد 64
- ترک نماز جماعت 65
- از من سزاوارتر وجود دارد 66
- معیار خدایی 67
- چشم پوشی از درجه 67
- گذشتن از ریاست 68
- خودداری از قبول ریاست و مرجعیت عامه 69
- چرا در تشییع جنازه آیت الله بروجردی حاضر نشدم؟ 70
- اشاره 72
- فصل هفتم: مبارزه با خشم و انتقام 72
- اشک کباب سبب طغیان آتش است! 73
- رفتار امام صادق(ع) با غلام 73
- شهادت حمزه و صبر رسول خدا صلی الله علیه و آله 73
- ترحم بر گنهکار پشیمان 74
- ادای حق الناس پیش از توبه 75
- بردباری شیخ 76
- نمونه ای از اخلاق امام کاظم(ع) 77
- پرهیز از غضب 79
- فصل هشتم: مبارزه با کینه و حسد 81
- اشاره 81
- نوح و شیطان 82
- حسرت موسی(ع) 83
- سبب برتری 83
- شخصی که رسول اکرم صلی الله علیه و آله او را اهل بهشت خواند 84
- عاقبت حسادت 86
- کار عجیب حسود 87
- عبدالله بن ابی 89
- مسجد حسادت 90
- حسادت به خویشان 92
- کتاب نامه 93
- الف) کتاب 93
- ب) نشریه 94
درحالی که سلامتی خود را بازیافته بود، بسیار خوش حال گردید و گریه اش به خنده بدل شد.(1)
از پس هر گریه، آخر خنده ای است
مرد آخر بین، مبارک بنده ای است
هر کجا آب روان، سبزه بود
هر کجا اشک روان، رحمت شود
مرحمت فرمود سید، عفو کرد
ز جرئت توبه کرد آن روی زرد
رحم خواهی، رحم کن بر اشک بار
رحم خواهی، بر ضعیفان رحم آر
ادای حق الناس پیش از توبه
ادای حق الناس پیش از توبه
از عارف کامل، مرحوم حاج شیخ جواد انصاری همدانی رحمه الله شنیدم که می فرمود: «آیت الله آخوند ملّا حسین قلی همدانی رحمه الله به یکی از شیوخ و بزرگان عرب دستور توبه داده بود و در مقدمه توبه موظف بود که هرچه حق الناس بر ذمه دارد، ادا کند. آن مرد نیز به فرموده استادش عمل کرد و پس از ادای همه حقوق مردمی، به خاطرش رسید که روزی در حال غضب، با شمشیرش، دست یکی از ملازمان و نوکران خود را از بدنش جدا نموده است. از دوستانش تقاضا کرد که آن شخص را به نزد او بیاورند. وقتی حاضر شد، جریان کار و تصمیم خود را با او گفت و اظهار ندامت نمود و دستور داد مبلغ زیادی پول حاضر کردند و گفت: بابت دیه دست، هر مبلغ که می خواهی از این پول برگیر. آن مرد راضی به گرفتن دیه نشد و از قبول آن امتناع ورزید. شخص تائب دستور داد شمشیرش را حاضر کردند و به نوکرش گفت: من آماده قصاصم؛ این تو
1- داستان های مثنوی، ج 1، ص 37.