معرفت نفس و حشر صفحه 100

عالم آخرت به دنیا میسر نیست و بجز معدودی از ارباب کشف و شهود نمی توانند بر احوال مردگان و صور برزخی آنان پس از عروج به عالم برزخ واقف گردند.

صورتی را که انسان در آینه می بیند نمونه ای است از آنچه که انسان در خواب و یا بعد از مرگ به چشم باطنی مشاهده می کند و احوال خویش را در غالب صوری که قائم بذات خویش اند مشاهده می کند که با او سخن می گویند و او نیز آن ها را در قالب اجسادی که حامل روح و زنده اند مشاهده می نمایند و با آن ها سخن می گوید با این که همگی در اصل، احوالِ عارض بر ذات نفس بوده اند که اکنون در قالب صور جوهری و اجساد برزخی تجلی کرده اند و اهل کشف و شهود در بیداری صوری را می بینند که هر انسانی با چشم برزخی همان صور را در عالم خواب و یا اموات پس از ارتحال و رحلت به عالم برزخ مشاهده می کنند، همچنان که تبه کاران در عالم آخرت صور اعمال و افعال خویش را مشاهده می کنند که چگونه آن ها را رنج می دهد یا این که افراد در عالم خواب مرگ را به صورت گوسفندی زیبا می بینند با این که مرگ یک امر عدمی است و عبارت از جدائی نفس از بدن است» (پایان سخن محی الدین) و محی الدین در آخر این باب نیز می فرماید: «هر انسانی در عالم برزخ در رهن چیزی است که در دنیا کسب نموده و همواره در عالم برزخ در میان صور اعمال خویش محبوس است تا زمانی که در عالم آخرت و قیامت کبری محشور گردد».

رابطه ی نفس با بدن و موت طبیعی و علت آن

از مباحث قبل روشن شد که نفس حامل بدن است نه این که بدن حامل نفس باشد آن طور که اکثرا در ابتدا می پندارند و حتی فکر می کنند نفس از جسم پدید می آید و فکر می کنند