معرفت نفس و حشر صفحه 3

او به بزرگی یاد نموده و از جمله در شرح حدیث اول اصول کافی آورده است:« سید و سند و استاد و تکیه گاه من در معالم دین و علوم الهی و معارف حقیقی و اصول یقینی...» و در دیگر آثارش نیز با تعابیری مشابه، وی را می ستاید.

آثار و تألیفات

نوشته های صدرالمتألهین را می توان در چند موضوع دسته بندی کرد:

1- آثار قرآنی؛ برخی از این نوشته های او، تفسیر سور و آیاتی از قرآن است که در هشت جلد به چاپ رسیده و بعضی دیگر، موضوع های قرآنی را مورد بحث قرار داده است. مفاتیح الغیب مورد توجه بسیاری از بزرگان واقع شده است. این کتاب به موضوع تأویل قرآن می پردازد و اسرار و نکات عرفانی منحصر به فردی به مخاطب عرضه می دارد. تفسیر القرآن الکریم ملاصدرا مشتمل بر تفسیر تعدادی از سوره ها و آیه های قرآن است. این تفسیر، تمام نشده است و چنین برمی آید که هدف او نگارش تفسیر کامل قرآن بوده ولی مرگ مهلتش نداده است. این اثر، شامل تفسیر سوره ی فاتحه، تفسیر سوره ی بقره تا آیه ی 62 «کونوا قرده خاسئین»، تفسیر آیه الکرسی در 67 صفحه، تفسیر آیه ی نور، تفسیر سورها ی سجده، یس، واقعه، حدید، جمعه، طارق، زلزال، الاضحی و تفسیر آیه ی «وَ تَرَی الْجِبالَ تَحْسَبُها جامِدَهً» می باشد.

2- آثار حدیثی؛ حکیم شیراز، احادیث زیادی را در لابه لای کتاب هایش شرح و تفسیر کرده است، اما آن چه به طور مستقل در این موضوع نوشته شده و اهمیت به سزایی دارد، شرح اصول کافی است. صدرا این کتاب را بعد از دوران ریاضت و گوشه گیری در روستای کهک قم، در شیراز به رشته تحریر در آورده است. این شرح که متأسفانه ناتمام ماند، از بهترین و مفیدترین شروحی است که بر احادیث اهل البیت علیهم السلام نوشته شده است.

3- آثار فلسفی؛ فلسفه او در تمام آثارش بر پایه این حقیقت است که به دست آوردن علوم حقیقی و دانش یقینی تنها در علم به خدای تعالی و صفات او و ملک و ملکوت او، و علم به روز آخرت، و منازل و مقامات آن است. زیرا به نظر او هدف نهایی عبارت است از آموزش این نکته که آدمی چگونه پیشرفت می کند و به کمال می رسد و نیز بیان چگونگی سفر او به